Wij kennen eigenlijk alleen de tegengestelde uitdrukking, 'iemand tegen de haren in strijken', maar het Frans kent dus ook de positieve variant. Veel dieren, met name honden, voelen zich gevleid en gezien als ze worden geaaid (met de haargroeirichting mee). Wij ervaren het tegenwoordig misschien al snel als grensoverschrijdend, of is het toch een guilty pleasure?
volgende keer:
volgt over ruim twee weken, als ik terugkom uit de Pyreneeën...
Weet jij het verschil tussen kaviaar en mosselen met friet?
- Eh, nee.
Perfect. Ober, twee mosselen met friet!
het verschil tussen kaviaar en mosselen
Als je wilt trakteren maar het mag niet te veel kosten, dan vertel je gewoon een raadseltje...
volgende keer:
zullen we u niet tegen de haren in strijken...
begin zomervakantie
Wij moesten het langst wachten, het is nauwelijks nog het begin van de zomer, en ik lees net in de krant dat we in Nederland op Denemarken, Duitsland en Zwitserland na de kortste schoolvakanties van allemaal hebben, maar ik ga ervan genieten...
Dan nog even het woordgrapje van le chat:
"Je vakantie opnemen aan het begin van de zomer is 'in', ze opnemen aan het eind is '(a)oût'. Dit woordgrapje werkt juist alleen als je het leest, niet als je het uitspreekt. Août ('augustus') spreek je namelijk uit als [oet] of zelfs [oe].
Fijne vakantie!
volgende keer:
gaan we aan de mosselen...
Het is natuurlijk altijd mooi meegenomen als je iets hebt - al is het maar een stuk brood - dat de zegen van God draagt. In zowel de katholieke kerk als in boeddhistische tempels wordt van alles en nog wat door een eenvoudige handeling van de priester of monnik gezegend. Je weet maar nooit wat voor voordeel je ermee hebt...
volgende keer:
begint de vakantie...
Dat kan niet lekker voelen als iemand in je benen zit, net zoals het behoorlijk hinderlijk kan zijn als iemand voortdurend voor je voeten loopt met name als diens tempo net onder dat van jou ligt. Dan kom je niet vooruit zoals je eigenlijk zou willen. In plaats van jambes hoor je in deze uitdrukking ook wel het informelere pattes ('poten').
volgende keer:
eten we gewijd brood...
De constructie à + infinitief kan ook gebruikt worden in de betekenis 'als...' dus à être connu kun je lezen als 'als je (hem) kent/leert kennen'. Iemand (of iets) die/dat je in eerste instantie koud laat of over wie / waarover je een vooroordeel hebt, kan een stuk interessanter worden als je hem/haar/het nader leert kennen. Niet te snel oordelen dus.
volgende keer:
zit het in de benen...
Iemand die zonder protesteren alles doet wat een ander wil (zoals bij een hypnotiseur op de foto) vervult de vier wensen van die persoon. Waarom vier? Dat heeft waarschijnlijk te maken met de vier seizoenen en de vier windrichtingen noord, zuid, west en oost. Denk bij dat laatste ook aan de Franse uitdrukking voor 'uit alle hoeken van de wereld' of zoals wij ook kunnen zeggen 'uit alle windstreken': es quatre coins du monde.
volgende keer:
winnen we aan bekendheid...
Imbu is het voltooid deelwoord van het werkwoord imboire dat in de zestiende eeuw heel gangbaar was maar tegenwoordig in onbruik is geraakt. Als je het letterlijk probeert te vertalen, krijg je zoiets als 'ingedronken' maar dat heeft tegenwoordig in onze taal een heel andere betekenis. Maar denk aan iets dat helemaal doortrokken wordt (met vocht bijvoorbeeld), zoals een lap stof die in het water wordt gelegd. Die lap - of denk bijvoorbeeld aan een dweil - zuigt al het water in zich op. En zo kun je je figuurlijk ook helemaal van jezelf doortrokken zijn. Dat is de betekenis van de uitdrukking van vandaag.
volgende keer:
doen we alles wat u wilt...
Pubers zijn gewoon heel milieubewust...
- Nou zeg, Ylan! Komt die lucht van jou?
= Weet je, mama, met de opwarming van de aarde is er binnenkort geen water meer, dus om de planeet te redden, douche ik niet meer.
volgende keer:
gaan we indrinken...
ijsbank
- Moeten we een bank oprichten voor het klimaat?
= Een ijsbank zou niet gek zijn...
Het woordgrapje is ook in het Nederlands te maken, al moet ik toegeven dat ik het woord 'ijsbank' zelf niet kende. In het Nederlands zijn de woorden 'pakijs', 'drijfijs' en met name 'ijsschots' een stuk gebruikelijker...
volgende keer:
onderzoeken we ons milieugeweten...
In Frankrijk wordt er een minder precieze geografische locatie aangduid, dus misschien is de prachtige Pont du Gard wel een van de bruggen waar al het water nog onderdoor zal stromen. En daar heeft het water in ieder geval al bijna tweeduizend jaar gestroomd, wat een memorabele tijd is.
volgende keer:
vragen we ons af hoe lang er nog ijsschotsen door de zee drijven...
Dit wordt van mensen gezegd en is dan niet positief bedoeld. De uitdrukking stamt uit de zestiende eeuw en zou een letterlijke vertaling zijn van het Latijnse citaat ejustem farinae. Volgens een oude traditie bepoederden acteurs hun gezichten met meel. In de zestiende eeuw werd het acteurschap gezien als een oneerbaar beroep en toneelspelers werden dan ook geëxcommuniceerd door de katholieke kerk. Acteurs en andere mensen van laag allooi werden dus als één pot nat gezien, mensen die geen respect waard waren.
volgende keer:
zien we water onder de brug door stromen...
Alles wat blinkt valt ten prooi aan de ekster, die het graag toevoegt aan het nest dat hij bouwt. En zo heeft de ekster al snel de reputatie gekregen van een impulsieve dief, met een chic woord kleptomaan. En zo kan iemand die zich niet kan bedwingen om zich iets onrechtmatige eigen te maken een 'stelende ekster', une pie voleuse worden genoemd in het Frans.
volgende keer:
hebben we een melige bijdrage...
In de uitdrukking van vandaag zit een metonymia ('het ijzer' voor 'de degens'). Je moet eigenlijk twee dingen kruisen (je armen of in dit geval je degens), dus ooit heeft daar waarschijnlijk wel het oorspronkelijke woord gestaan. In de Middeleeuwen werden conflicten vaak niet met stille diplomatie opgelost maar d.m.v. een duel waarbij de degens gekruist werden.
volgende keer:
hebben we het over eksters...
Het woord dam is een Oud-Frans woord dat 'schade' of 'nadeel' betekende en komt van het Latijnse damnum met ongeveer dezelfde betekenis. De uitdrukking werd in de Middeleeuwen veel gebruikt om aan te geven dat iemand nadeel of schade ondervond ten gevolge van de handelingen van iemand anders. Tegenwoordig wordt de uitdrukking ook vaak in ironische zin gebruikt.
volgende keer:
kruisen we de degens...
lei
Leraren voor de klas met 70 jaar:
- Mooie lei heb je
- Dat is een tablet, meneer.
Maar ja, wie is hier eigenlijk ouderwets? Het woord 'tablet' is niets anders dan een 'kleitablet', een schrijfgereedschap dat nog een stuk ouder is dan een lei.
Ik heb besloten het niet zo ver te laten komen en stop over twee jaar. Tijd is belangrijker dan geld...
volgende keer:
bespreken we een grand' dame, of toch niet?...
 |
| Waren regenbogen zwart-wit toen je klein was? |
Dit moet volgens mij een hele oude cartoon zijn, want ik heb steeds meer de indruk dat er in de huidige tijd minder oog is voor de verscheidenheid van de regenboog en meer voor polarisatie: alles is zwart of wit, en wie meer in kleur wil zien, is woke en dat is verschrikkelijk. Wil je dan ook nog een Gutmensch zijn, tja... dan is er op deze kleurloze wereld helemaal geen plaats meer voor je.
volgende keer:
zijn we te oud voor deze wereld...
De meesten van u kennen het werkwoord croquer ('opeten, oppeuzelen, opknabbelen') misschien van het Franse woord voor tosti: croque-monsieur. Misschien kent u ook de uitgebreidere variant met een gebakken ei erop, de croque-madame. In zowel de Nederlandse als Franse cultuur hebben we kennelijk de neiging om iets of iemand die we onweerstaanbaar mooi vinden op te eten. Toch zit er in de Franse uitdrukking volgens taalkundige Alain Rey geen kannibalistisch aspect. Hij - en met hem de Académie Française wijzen hier op een andere betekenis van het werkwoord croquer, namelijk 'schetsen', zoals in het zelfstandig naamwoord croquis ('schets'). We zouden alleen zin hebben om mooie gezichten te schetsen. Hmmm, gezien het bestaan van onze Nederlandse variant, die ik op geen enkele manier met schetsen in verband kan brengen, lijkt het me op zijn minst verstandig deze alterntieve verklaring nog eens onder de loep te leggen...
volgende keer:
kruisen we de degens...
Ik kan het niet smakelijker zeggen, maar gisteren en vandaag staan bij mij helemaal in het teken van poep. Ter voorbereiding van de coloscopie die ik over een uur of vijf onderga moest ik vasten en laxeren, zo meteen begin ik met de laatste sessie. De kleur moet uiteindelijk helder zijn en ongeveer zoals hiernaast. Dat heet in het Frans dan ook niet 'groengeel' zoals bij ons, maar 'ganzenpoep'. Ik doe mijn best, maar verheug me op de dag van morgen, wanneer ik weer gewoon mag eten...
volgende keer:
vraag ik me af wat ik wil eten...
De uitdrukking is iets meer dan 100 jaar oud en is ontstaan in de luchtvaart. Met een coup de pompe werd een plotselinge daling in een luchtzak aangeduid. De stap naar een plotselinge daling van je energie is een kleine.
volgende keer:
gaan we een gezwel vermorzelen...