woensdag 27 september 2023

manger avec un lance-pierres

heel snel een klein hapje eten
('eten met een katapult')

Wie even heel snel en heel weinig eet, eet in het Frans met een katapult. Je schiet de kleine brokjes eten als het ware even heel snel met een katapult je mond in. Avec un lance-pierres kan aan meer activiteiten worden toegevoegd die heel snel maar met weinig precisie worden uitgevoerd.

volgende keer:
laten we ons in de buik kijken...

dinsdag 26 september 2023

battre en retraite

bakzeil halen
('in de terugtocht slaan')

Er bestaan in het Frans twee zeer op elkaar lijkende uitdrukkingen met retraite (lett. 'terugtrekken, weggaan'), nl. battre la retraite dat 'de aftocht blazen' betekent en battre en retraite dat iets figuurlijker is en 'bakzeil halen' betekent, 'terugkomen op iets'. Bovendien betekent het woord retraite ook 'pensioen'. 'Met pensioen gaan' is in het Frans prendre sa retraite. De tekst op de poster speelt met al deze betekenissen: Tou.te.s ensemble, faisons battre Macron en retraite ! Afgelopen jaar vonden er vele massale protesten plaats tegen de plannen van president Macron om de pensioengerechtigde leeftijd te verhogen. Tout.te.s (eigenlijk met de puntjes op middelhoogte, hier voorziet mijn toetsenbord niet in...) in plaats van het vroegere toutes et tous (vrouwelijk en mannelijk) uit te drukken: 'Laten we er allemaal samen voor zorgen dat Macron bakzeil haalt' (met zijn pensioenplannen). De uitdrukking zelf komt uit de militaire wereld en betekent dat je je terugtrekt / vlucht voor de vijand, dat je het slagveld verlaat.

volgende keer:
eten we met een katapult...


maandag 25 september 2023

chair à canon

kanonnenvlees / kanonnenvoer
('kanonnenvlees')

Het is helaas van alle tijden, maar momenteel wordt vooral Vladimir Poetin ervan beschuldigd veel jonge (en minder jonge) mannen als kanonnenvoer op te offeren voor de strijd tegen Oekraïne. De term werd voor het eerst gebruikt door de Franse schrijver Chateaubriand waarbij hij verwees naar de Napoleontische oorlogen.

volgende keer:
hopen we de aftocht te blazen...

zondag 24 september 2023

dessins humoristiques : chien de garde

waakhond

Veel mensen vinden het een veilig idee als ze een hond in huis hebben. Hij zou aanslaan als zich een ongewenste bezoeker zou aandienen. Maar is dit wel zo? Hiernaast zien we hoe onze trouwe viervoeter reageert bij de geluiden van
- het brandalarm
- inbrekers
- een seriemoordenaar
- de deur van de koelkast...

volgende keer:
serveren we kanonnenvoer...


zaterdag 23 september 2023

panneaux insolites : 10 choses à connaître absolument

tien dingen die je absoluut moet weten

1. Je kunt je ogen niet wassen met zeep.
2. Je kunt je haren niet tellen.
3. Je kunt niet door je neus ademhalen terwijl je je neus uitsteekt.
4. Je hebt zojuist weetje 3 uitgeprobeerd.
6. Toen je weetje 3 uitprobeerde, ontdekte je dat het wel mogelijk was, maar dat je eruitzag als een hond.
7. Je glimlacht nu omdat je beseft dat je je hebt laten beetnemen.
8. Je hebt weetje 5 overgeslagen.
9. Je hebt net even gecontroleerd of er wel een weetje nr. 5 is.
10. Deel dit met je vrienden.


volgende keer:
gaan we op zoek naar een goede waakhond...

vrijdag 22 september 2023

le pourquoi du comment

het waarom
('het waarom van het hoe')

Als je nou eens echt tot de kern van iets wilt doordringen en wilt weten hoe het nou echt zit - van die kip- of eikwesties, zeg maar - dan wil je in het Frans niet alleen het waarom weten en ook niet alleen het hoe, maar het waarom van het hoe. Die merkwaardige verdubbeling onderstreept alleen maar de intense wil om echt de uiterste waarheid te vinden.

volgende keer:
beginnen we maar eens met de tien belangrijkste weetjes...

donderdag 21 september 2023

être du bois dont on fait des flûtes

zo buigzaam als bamboe
('van het hout zijn waar men fluiten van maakt')

De uitdrukking ontstond in de zeventiende eeuw maar had toen nog betrekking op een ander instrument: être du bois dont on fait des vielles ('hout waarvan vedels gemaakt worden'). Om vedels (voorganger van de viool) te maken moest je over bijzonder buigzaam hout beschikken. De vezel is een fluit geworden en de letterlijke buigzaamheid heeft vervolgens de figuurlijke betekenis gekregen die het meestal in de huidige uitdrukking heeft. 

volgende keer:
stellen we een fundamentele vraag...