Aan de zinsbouw en woordkeus zie je meteen dat het spreekwoord al lang bestaat. Zo is het werkwoord choir ('vallen') al eeuwen niet meer in gebruik en vervangen door het modernere tomber. Het bestaat nog wel in het afgeleide zelfstandig naamwoord chute ('val') dat we in onze taal weer kennen in parachute ('(bescherming) tegen val(len)'). Was Icarus die met zijn met was en veren vervaardigde vleugels in zijn jeugdige overmoed steeds hoger ging vliegen uitgerust met zo'n parachute dan was hij niet zo ongelukkig ten val gekomen. Als er iets is waar de Griekse goden geen respect voor hadden, dan was het hubris, 'overmoed'. Niemand moest denken dat ze zich konden meten met de goden, dat was de hoogst mogelijke misdaad. Tja, ze hadden wel een zeker egoprobleem, kun je nu constateren, of is dat te hoogmoedig van mij?
volgende keer:
worden we langzaam gek...
Misschien is 'troefkaart' te positief geformuleerd. Dat is namelijk je beste kaart die je bewust tot het laatst kunt bewaren. Het is maar de vraag of je überhaupt nog over zo'n troefkaart beschikt als het eindspel daar is. Bij de laatste kaart die je hebt komt het erop aan, troefkaart of niet, je zet je laatste middelen in en waagt een uiterste poging om het spel te winnen. Dat, en dan figuurlijk...
volgende keer:
komen we hoog ten val...
Dit spreekwoord dateert uit de Middeleeuwen. De gouden ceintuur is in feite een metonymia: aan de broekriem hing de geldbeurs gevuld met goude munten en daarmee is het weer een metafoor voor rijkdom. Maar onder de heerschappij van koning Lodewijk de Achtste (1187-1226) werd met de ceinture dorée niet meer de rijkdom maar de deugd aangeduid en de koningin verbood daarom vrouwen van lichte zeden nog langer deze ceintuur te dragen. Daarmee kreeg het spreekwoord een nieuwe connotatie: je kon wel proberen deugdelijkheid uit te stralen, maar dat wil nog niet zeggen dat je een smetteloze reputatie hebt.
volgende keer:
spelen we onze laatste kaart uit...
Vlees voor mensen met een krappe beurs...
in dit geval gepensioneerden (retraités, lett. 'mensen die zich teruggetrokken hebben') en minima (smicards).
Misschien moet ik het woord smicard nog even nader toelichten. Het is afgeleid van het acroniem SMIC dat staat voor salaire minimum interprofessionnel de croissance. Het achtervoegsel -ard is hetzelfde als in het Nederlands -er of -erd of -aard, en heeft meestal een negatieve betekenis.
volgende keer:
denken we aan onze reputatie...
- Uw glas is leeg. Wilt u er nog één?
o Wat moet ik met twee lege glazen?
volgende keer:
hebben we vlees voor de kleine portemonnee...
'Vuur' staat figuurlijk voor 'opwinding, enthousiasme'. Je kunt iets met vuur verdedigen, vurig voorstander zijn van iets, in vuur en vlam staan voor iets en ga zo maar door. In het vuur van de handeling betekent dus als de opwinding over iets zijn hoogtepunt bereikt.
volgende keer:
is ons glas leeg...