maandag 15 december 2025

c'est le monde à l'envers

dat is de wereld op zijn kop / dat is de omgekeerde wereld

Sommige mensen zijn er erg goed in de dingen helemaal anders voor te stellen dan ze in feite zijn - bijvoorbeeld volharden dat een sociale partij extremistisch is en een extreemrechtse partij in het midden zit - en dan kan iemand die zich hier niet in kan vinden dat de 'omgekeerde wereld' of 'de wereld op zijn kop noemen'. Het is wel een uitdaging om uit te maken wanneer de wereld - die toch een bol is - op zijn kop staat en wanneer niet, of zou de uitdrukking zijn bedacht door flatearthers? Nou, dat is dan wel de wereld op zijn kop...

volgende keer:
maken we onze handen vuil...

zondag 14 december 2025

dessins humoristiques : les chenilles des chars

kerstgedachte over rupsbanden


Om over na te denken:

'Rups(band)en van tanks worden nooit vlinders'.


Chenilles kan zowel 'rupsen' als 'rupsbanden' betekenen.

volgende keer:
hebben we de wereld op zijn kop...

zaterdag 13 december 2025

dessins humoristiques : le souffle


lange adem

- Hoe minder je adem je hebt, 
hoe meer kaarsjes je moet uitblazen. 
Dat is toch gek?


Vandaag is het Sint-Lucia in Zweden (en in Den Haag vanavond in de Kloosterkerk...), een stemmig lichtfeest midden in de winter.


volgende keer:
gaan we rupsen zoeken...

vrijdag 12 december 2025

avoir des tablettes de chocolat

een wasbord / sixpack hebben
('een reep chocola hebben')

De uitdrukking bestaat in verschillende varianten: ik ben ook les tablettes de chocolat en une tablette de chocolat tegengekomen. Veel Nederlanders zijn door de invasie van Engelse woorden misschien inmiddels vergeten dat wij ook onze Nederlandse variant hebben: 'een wasbord hebben', maar ja, wie weet nog wat een wasbord was? 

Terug naar de Franse uitdrukking. Uiteraard gaat het hier ook om de uiterlijke overeenkomst, in dit geval met een chocoladereep, al zal dat dan niet een Tony's Chocolonely zijn. Voor de liefhebbers van feitjes: de eerste chocoladereep werd in 1847 geproduceerd door J.S. Fry & Sons in Bristol en het maken van chocolade zoals wij die nu kennen door cacaopoeder en cacaoboter met elkaar te vermengen in 1828 door... van Houten.

volgende keer:
blazen we de kaarsjes uit...

donderdag 11 december 2025

passer la rampe

Voor uw veiligheid: houd de leuning vast
goed over het voetlicht komen / inslaan / overkomen
('over de trapleuning gaan')

In de uitdrukking van vandaag is de rampe niet de 'trapleuning' of 'helling' maar een rij schijnwerpers (vroeger kaarsen) voor aan het toneelpodium bedoeld om de gezichten van de acteurs duidelijker uit te laten komen voor het publiek. Figuurlijk kan de uitdrukking gebruikt worden om te zeggen dat een boodschap goed overkomt of zelfs inslaat bij het publiek.

volgende keer:
hebben we chocoladerepen...

woensdag 10 december 2025

baver sur la réputation de quelqu'un

iemands reputatie bezoedelen
('kwijlen op iemands reputatie')

Als je 's nachts op je kussen hebt liggen kwijlen, dan word je wakker met een vies, nat kussen. Je kussen is bezoedeld. Iets soortgelijks kan figuurlijk gebeuren met je reputatie als iemand daarover heeft lopen kwijlen...

volgende keer:
springen we over de balustrade...

dinsdag 9 december 2025

jus de chaussettes

slappe koffie
('sokkensap')

De laatste jaren van zijn leven zette mijn  lieve vader dit: waterig slappe koffie. Hij serveerde het feestelijk in een wijnglas, dat dan weer wel. Maar je hoeft hier niet dement voor te zijn. Bij koffie komt het nauw en iedereen heeft een andere smaak. Sommigen houden van heel straffe koffie, anderen zetten een kopje sokkensap voor je neer, want zo noemen ze dat in Frankrijk: jus de chaussettes. De uitdrukking is afkomstig uit de Frans-Pruisische oorlog in 1870. Soldaten probeerden daar koffie te zetten in grote ijzeren ketels, maar hadden geen filters. Daarvoor zetten ze sokken in. Het resultaat was een waterige tamelijk smakeloze koffie die dan ook al snel 'sokkensap' werd genoemd.

volgende keer:
gaan we kwijlen...

maandag 8 december 2025

entre deux portes

in de gauwigheid
('tussen twee deuren')

Tenminste... dat is de betekenis die Van Dale aan de uitdrukking geeft. Een Franse bron vertelt mij echter dat het niet zo zeer om de snelheid gaat maar om de onzekerheid over wat je moet kiezen. Welke deur moet je kiezen? Je hebt eigenlijk niet de tijd om erover na te denken, maar je moet kiezen, ook al weet je niet wat je achter beide deuren te wachten staat.

volgende keer:
hebben we slappe koffie...

zondag 7 december 2025

dessins humoristiques : femme de ménage et jardinier

de schoonmaakster en de tuinman

- Schat, als jij leert strijken, zouden we geen schoonmaakster meer nodig hebben.

- Ja, en als jij leert hoe je de liefde moet bedrijven, hebben we geen tuinman meer nodig!

volgende keer:
kijken we tussen de deuren...

zaterdag 6 december 2025

dessins humoristiques : avoir des enfants

kinderen krijgen

om over na te denken:

'Waarom krijgen we kinderen als we jong zijn? En niet wanneer we met pensioen zijn en eindelijk tijd hebben om voor ze te zorgen?'


volgende keer:
zoeken we een bijbaantje...

vrijdag 5 december 2025

mettre à la porte

de deur wijzen / wegsturen
('aan de deur zetten')

In de Nederlandse uitdrukking gunnen we degene op wiens aanwezigheid niet langer prijs wordt gesteld nog het initiatief om zich uit eigen beweging naar de uitgang te begeven, in de Franse word je als een vuilniszak bij de deur gezet.

volgende keer:
krijgen we kinderen...

donderdag 4 december 2025

savoir ce que quelqu'un a dans le ventre

weten wat iemand waard is
('weten wat iemand in de buik heeft')

In het geval van de foto heb ik wel een vermoeden, maar in de meeste andere gevallen moet ik er toch naar gissen. In de vijftiende eeuw was dat niet anders. In vroeger tijden werd nog vaak aangenomen dat het denkvermogen niet in het hoofd maar in de buik plaatsvond - denk ook maar aan onze 'buikgevoelens' - en de uitdrukking betekende toen dan ook dat je wist wat iemand van plan was. In de loop van de tijd verschoof de betekenis van de uitdrukking naar 'waartoe iemand fysiek en mentaal in staat was', 'wat zijn of haar ambitie was'.

volgende keer:
gaan we naar de deur...

woensdag 3 december 2025

pauvreté n'est pas vice

'Armoede is geen ondeugd. Mijn God!
Een ondeugd is aangenaam.'
armoe is geen schande
('armoede is niet ondeugd')

... maar onhandig is het wel. Op de fiets op weg naar de sportschool viel ongemerkt ergens mijn portemonnee met alle pasjes (ID, bankpassen, creditcard en treinkaart) uit mijn trainingsbroek. Het hele traject terugrijden - twee uur op de fiets in totaal - en een bezoek aan het politiebureau leverden niets op. Gelukkig maar dat een noodpakket heb met contant geld, maar het kostte me wel mijn nachtrust. 

volgende keer:
hebben we iets in onze maag...

dinsdag 2 december 2025

courir ventre à terre

hard weglopen / wegrennen
('met de buik over de grond rennen')

Op het plaatje zien we een paard dat in de snelheid bijna met zijn buik over de aarde scheert terwijl de jockey met zijn buik bijna het paard raakt. Hetzelfde lijkt bijvoorbeeld te gebeuren bij motorrijders die tijdens een race zo voorover hellen dat hun buik bijna de grond raakt.

volgende keer:
hebben we een armoedige bijdrage...

maandag 1 december 2025

des paroles sibyllines

raadselachtige woorden / orakelspraak

('Sibyllijnse woorden')

We kennen allemaal wel het beeld van de Pythia die gezeten boven een scheur in de aardkorst in Delfi waaruit bedwelmende gassen opstegen en onder invloed daarvan raadselachtige orakelspreuken deed die de ontvanger met de grootste moeite moest zien te ontcijferen om daaruit een voorspelling te destilleren. Ook de verzen van Nostradamus zijn voor veel interpretaties vatbaar en het is nog steeds een veel toegepaste techniek door moderne 'toekomstvoorspellers'. Misschien word je paradoxaal genoeg juist wel serieus genomen als je zo raadselachtig mogelijk spreekt.
In de Griekse Oudheid waren Sibyllen priesteressen van Apollo die geraadpleegd werden als er een belangrijke beslissing moest worden genomen en die daarmee dus de grondslag vormden voor een hele beroepsgroep die op raadselachtige wijze probeert te voorzien in de behoefte van mensen om enig inzicht te krijgen in hun lotsbestemming.

volgende keer:
blijven we laag bij de grond...

zondag 30 november 2025

dessins humoristiques : privatisation des plages

Zullen we gaan zwemmen?
privéstranden

Nu het weer kouder wordt, beginnen mensen hun strandvakanties te boeken. Misschien moet je er wel snel bij zijn, want zijn er nog wel openbare stranden te vinden?

volgende keer:
hebben we een raadselachtige bijdrage...

zaterdag 29 november 2025

dessins humoristiques : les tas c'est moi

Les tas, c'est moi !

Tuinman die zich een koning voelt:

'De stapels, dat ben ik!'

Voor wie het niet meteen doorhad: het klinkt precies als de aan Lodewijk de Veertiende toegeschreven uitroep L'état c'est moi ! ('de staat, dat ben ik').

volgende keer:
privatiseren we de stranden...

vrijdag 28 november 2025

battre pavillon

de vlag voeren
('vlag slaan')

Een pavillon is een 'paviljoen, tuinhuisje' of een 'oorschelp' of 'geluidstrechter van een blaasinstrument', maar in de scheepvaart staat het voor een vlag. Een schip dat bat pavillon français 'voert de Franse vlag' en daarmee wordt dan de herkomst van het schip aangegeven.

volgende keer:
zijn we baas in eigen tuin...

donderdag 27 november 2025

une période creuse

komkommertijd
('een holle periode')

Een tijd waarin niet veel bijzonders gebeurt noemen wij 'komkommertijd'. In het Frans kun je het hebben over een 'holle periode'. 'Hol' betekent 'leeg, zonder inhoud', een periode dus waarin weinig of niets gebeurt. De term creux kan ook overdrachtelijk gebruikt worden in bijvoorbeeld une heure creuse ('een tussenuur') en un discours creux ('een holle toespraak': veel woorden, weinig wol).

volgende keer:
hijsen we de vlag...

woensdag 26 november 2025

la café du pauvre

een snelle wip / een nummertje maken

('de koffie van de arme')

De uitdrukking dateert uit de negentiende eeuw en is nu wat in onbruik geraakt - nu interpreteert men het eerder als 'slechte koffie'. In de negentiende eeuw gold koffie als een kostbaar product. Arme mensen konden het zich meestal niet permitteren hun maaltijd af te sluiten met een kopje koffie en moesten hun toevlucht nemen tot een ander, gratis toetje... tenzij je alleenstaand was natuurlijk.

volgende keer:
beleven we een holle periode...

dinsdag 25 november 2025

à pas de tortue

met een slakkengangetje
('in schildpadpas')
 

Zowel de slak als de schildpad kenmerken zich door hun traagheid. Hoewel Frankrijk bij uitstek een land is dat je aan slakken doet denken - in ieder geval op het culinaire vlak - is het toch de schildpad en niet de slak die in deze uitdrukking terecht is gekomen, misschien wel onder invloed van de populaire fabel Le lièvre et la tortue ('de haas en de schildpad') van La Fontaine.

volgende keer:
krijgen we slechte koffie...

maandag 24 november 2025

que demande le peuple ?

wat wil een mens nog meer?
('wat vraagt het volk?)

Het klinkt een beetje als een uitspraak van een populistische politicus die altijd lijkt te weten wat 'het volk wil', maar het is gewoon de variant van ons 'wat wil een mens nog meer?' om aan te geven dat je heel tevreden bent met je situatie.

volgende keer:
doen we het rustig aan...

zondag 23 november 2025

dessins humoristiques : rive droite

vakantie in Balkonië

opstoppingen in Genève

- Waar gaan jullie heen dit weekend?
- Naar de rechteroever.

Tja, met verkeersopstoppingen kom je niet ver, dan misschien maar beter vakantie vieren in Balkonië of Tuinesië. Of wat dacht je van de trein (zo lang je niet door Duitsland moet...)?

volgende keer:
luisteren we naar het volk...

zaterdag 22 november 2025

dessins humoristiques : plastique

de stranden raken vervuild...

- 'Gatver, wat vies!'

   Kijk eens wat ik gevonden heb tussen twee
   stukjes plastic!'

- 'O, dat is niks!
   Gewoon een beetje zand...'

volgende keer:
gaan we fileparkeren...

vrijdag 21 november 2025

dans les chaumières

bij de gewone mensen
('in de cottages')

Als je chaumière opzoekt in een woordenboek vind je 'hut' of misschien 'stulp'. Een hut klinkt wel heel primitief en een 'stulpje' wordt in het Nederlands al gauw als het tegengestelde begrepen. Daarom neem ik even mijn toevlucht tot het Engelse cottage om de betekenis zo veel mogelijk te benaderen, al is een cottage in deze tijden van gentrification ook steeds meer een aanduiding aan het worden voor meer luxe woongelegenheden. Het gaat dus in oorsprong om eenvoudige landelijke huisjes waarin vroeger 'gewone mensen' woonden in traditionele en rustige omstandigheden.

volgende keer:
maken we ons zorgen om de plasticvervuiling...

donderdag 20 november 2025

sous les verrous

achter slot en grendel / achter de tralies
('onder de grendels')

Sous les verrous is de Franse titel van de Laurel and Hardy film Pardon us. Het is de Franse variant van ons 'achter slot en grendel'. Waar wij een tautologie gebruiken, volstaat in het Frans het meervoudige woord voor 'grendels'. 

volgende keer:
bouwen we een hutje...

woensdag 19 november 2025

tirer à la courte paille

strootje trekken / aan het kortste eind trekken
('aan het korte strootje trekken')

Als er geloot wordt met kleine stokjes (vaak gebeurt het met lucifers, vroeger met stukjes stro) hoopt iedereen aan het langste eind te trekken, wie aan het kortste trekt is de pineut.

Het woord paille ('stro' en daarvan afgeleid ook 'rietje') zelf komt van het Latijnse palea dat ook stond voor een strootje dat gebruikt werd in kinderspelletjes en bepaalde rituelen. De uitdrukking is in de negentiende eeuw in het Frans in zwang geraakt terwijl het ook al in veel andere Europese talen bestond.

volgende keer:
gaan we op slot...

dinsdag 18 november 2025

pas étonnant

geen wonder!
('niet verbazend')

'Het zijn altijd dezelfden die worden geciteerd. Geen wonder dat ze zo bekend zijn.'

Aan de uitdrukking van vandaag hoef ik niets uit te leggen. Het is gewoon een andere manier om hetzelfde te zeggen.

de volgende keer:
trekken we aan het kortste eind...

maandag 17 november 2025

on ne badine pas avec l'amour

liefde is geen spelletje
('je schertst niet met de liefde')

De uitdrukking van vandaag is de titel van een beroemd toneelstuk uit 1834 van Alfred de Musset. Het legt er de nadruk op dat liefde een intens gevoelen is dat serieus moet worden genomen. Als je er te lichtvaardig mee omgaat kan dat ernstige blessures aanrichten in het zielenleven van iemand die oprecht liefheeft. 

volgende keer:
verbazen we ons niet...

zondag 16 november 2025

dessins humoristiques : pédagogie de la réussite

pedagogiek van het succes

Als docent moet je beloningsgericht zijn door het positieve te benadrukken.

denkt: Oeioeioei, 25 van de 26 fout... maar denk aan de pedagogiek van het succes...

zegt: Bravo Kevin, één woord zonder fouten. Nogmaals gefeliciteerd!

volgende keer:
nemen we de liefde serieus...

zaterdag 15 november 2025

pailles en plastique


plastic rietjes

De petrochemische industrie neemt belangrijke milieumaatregelen:

'We gaan in de kantine plastic rietjes verbieden!'


volgende keer:
willen we slagen...


vrijdag 14 november 2025

étoile montante


rijzende/opkomende ster

('klimmende ster')

Iemand die beroemd is wordt ook wel een ster genoemd en iemand die het binnenkort wordt een rijzende ster. De uitdrukking is begin twintigste eeuw overgenomen uit het Engelse rising star.

volgende keer:
nemen we de liefde serieus...

donderdag 13 november 2025

annoncer la couleur

kleur bekennen / je kaarten op tafel leggen
('de kleur aankondigen')

... dat doet nummer 2 op de foto misschien enigszins met haar tas, verder is het een beetje een monotoon beeld zo. 

Wie 'de kleur aankondigt' laat eerlijk en duidelijk zien wat hij of zij wil of wat zijn of haar bedoelingen zijn. De uitdrukking komt uit het kaartspel waar je 'kleur bekent': vertelt met welke kleur (harten, ruiten, klaveren, schoppen) je uitkomt.

volgende keer:
zien we een ster opkomen...

woensdag 12 november 2025

renvoyer l'ascenseur

iets terugdoen
('de lift terugsturen')

... en dan bedoelen we dat in eerste instantie in positieve zin, zoals je in het Engels kunt zeggen to return the favour. Als iemand je een dienst heeft bewezen, wil iets goeds terugdoen. 

Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan... de uitdrukking kan ook ironisch gebruikt worden, dus als iemand je een loer draait kun jij de behoefte hebben hetzelfde te doen, net zoals de lift op en neer kan bewegen. Dan wordt het in feite 'terugbetalen'.

volgende keer:
bekennen we kleur...

dinsdag 11 november 2025

Qui veut noyer son chien l'accuse de rage

wie zijn hond wil slaan vindt licht een stok
('wie zijn hond wil verdrinken beschuldigt hem van hondsdolheid')

Als hondenliefhebber begrijp ik beide wensen niet, maar het is waar dat sommigen mensen in hun woede en vooroordelen gemakkelijk een aanleiding vinden om iemand van de vreselijkste dingen te beschuldigen om van hem af te komen. Zo is er een politieke partij die de enige andere partij waarmee ze de afgelopen 25 jaar een hele kabinetsperiode heeft uitgezeten categorisch uitsluit omdat er met die partij totaal niet te reageren is. 

De uitdrukking dateert al uit de dertiende eeuw: Qui bon chien veut tuer, la rage li met seure ('wie een goede hond wil doden, beticht hem van hondsdolheid'). In een tijd waarin honden nog niet tegen hondsdolheid konden worden gevaccineerd, was de enige mogelijkheid om besmetting te voorkomen, de hond af te maken. In de oorspronkelijke versie van de uitdrukking werd de executiemethode nog niet vermeld. 

volgende keer: sturen we de lift terug...

maandag 10 november 2025

ce n'est pas fait pour les chiens

je moet er wel gebruik van maken!
('het is niet voor honden gemaakt')

Je kunt nog zulke mooie dingen bedenken, het is wel de bedoeling dat je er ook gebruik van maakt. Het is tenslotte niet gemaakt voor honden, maar voor mensen...


volgende keer:
verdrinken we een hond...

zondag 9 november 2025

dessins humoristiques : Google Classroom

Google classroom

Schoolboeken, tablets of laptops. Altijd zitten er leerlingen met hun hoofd in de wolken...

volgende keer:
hebben we (geen) hondenwerk...

zaterdag 8 november 2025

dessins humoristiques : notes

School: cijfers vervangen door kleuren?
- Maar wat ben jij aan het doen?
- Ik reken mijn gemiddelde uit...
cijfers

Het is weer toetsweek en ik moet dus vele cijfers uitdelen. Ik ga het niet meer meemaken in de kleine twee jaar die me nog resten, maar soms zou ik graag onder die cijferdruk uitkomen en een andere manier van beoordelen toepassen. Met deze zet ik de leerlingen misschien zelfs aan tot creativiteit...

volgende keer:
zitten we met ons hoofd in de wolken...

vrijdag 7 november 2025

être le bon pigeon

een gemakkelijk slachtoffer zijn / ergens makkelijk intrappen / de pineut zijn / het kind van de rekening zijn
('de goede duif zijn')

Om aan te geven dat iemand een beetje dom en naïef is, worden vaak namen van vogels gebruikt. Het woord pigeon zelf heeft een etymologische oorsprong in het Latijnse pipio wat niet veel meer betekent dan een 'dier dat piept'. Het Franse woord dupe komt van déhupper ('ontkuiven' of 'onthoppen' naar de kuifdragende vogel, de hop'). De hop komt echter veel minder vaak voor dan de duif en de stadsvogel heeft dan ook al in de Middeleeuwen de reputatie van 'dom en naïef' gekregen.

volgende keer:
moet ik cijfers geven...


donderdag 6 november 2025

vivre chichement

geen nagel hebben om aan je kont te krabben
('karig leven')

Chiche betekent 'karig' of 'schriel', maar kan ook 'gierig' betekenen. Je kunt er ook iemand mee uitdagen: Tu n'es pas chiche de le faire! ('Je durft het toch niet!'). Samenhangend met dat laatste kun je ook Chiche! uitroepen in de betekenis 'Wedden!'

Maar voor de uitdrukking van vandaag gaat het om de eerste betekenis 'karig, met weinig middelen'. En dan heb je geen nagel om aan je kont te krabben en kun je niet copieus eten. Misschien moet je je tevreden stellen met een handje kikkererwten (pois chiches).

volgende keer:
zijn we een duifie...

woensdag 5 november 2025

la valse des étiquettes

prijsspiraal / reeks van elkaar opvolgende prijsveranderingen
('de wals van de etiketten')

'Het is weer prijzenbal' of 'prijzenfeest'. Zo willen supermarkten nog wel eens adverteren in de hoop nieuwe klanten aan te trekken. Maar de valse des étiquettes gaat doorgaans de andere kant op: alles wordt duurder. 

Er is ook een liedje met dezelfde titel van Le soldat rose, hieronder met tekst erbij. Zing mee, zou ik zeggen!

volgende keer:
moeten we de buikriem aanhalen als de prijzen zo stijgen...





Dix euros le soldat
J'ajoute trois zéros
Et abracadabra
Ça fait dix mille euros

Cette poupée est trop belle
Il lui faut un peu d'aide
Une robe en sac poubelle
Oh la la ce qu'elle est laide

C'est la valse des étiquettes
Faut que personne ne nous achète
Chers amis soyons trop chers
Pour rester sur nos étagères

C'est la valse des étiquettes

Pour que personne ne nous embête

Faisons-nous des looks d'enfer
Moustaches, verrues de sorcières

Pour que personne ne nous achète
Faut faire semblant d'avoir une sale tête
Pour rester ensemble c'est fastoche
Soyons trop chers soyons trop moches
Pour que personne ne nous achète
Faut faire semblant d'avoir une sale tête
Pour rester ensemble c'est fastoche
Soyons trop chers soyons trop moches

Ce petit ourson blanc
Est trop irrésistible
Je lui mets des fausses dents
Mon dieu qu'il est horrible

Les billes à deux cinquante
Si j'enlève la virgule
Ça fait deux cent cinquante
C'est bien plus ridicule

C'est la valse des étiquettes
Faut que personne ne nous achète
Soyons laids comme des derrières
Jambe de bois et œil de verre

C'est la valse des étiquettes
Pour que personne ne nous embête
Faisons des soldes à l'envers
Chers amis soyons trop chers

Pour que personne ne nous achète
Faut faire semblant d'avoir une sale tête
Pour rester ensemble c'est fastoche

Soyons trop chers, soyons trop moches

Pour que personne ne nous achète
Faut faire semblant d'avoir une sale tête
Pour rester ensemble c'est fastoche
Soyons trop chers, soyons trop moches

Pour que personne ne nous achète
Faut faire semblant d'avoir une sale tête
Pour rester ensemble c'est fastoche
Soyons trop chers, soyons trop moches
Pour que personne ne nous achète
Faut faire semblant d'avoir une sale tête
Pour rester ensemble c'est fastoche
Soyons trop chers, soyons trop moches

 


dinsdag 4 november 2025

ce n'est pas la mort du petit cheval

het is niet het einde van de wereld
('het is niet de dood van het paardje')
 

Veel Franse uitdrukkingen danken hun bestaan aan de literatuur. Heel vaak betreft het fabels van La Fontaine maar bij de uitdrukking van vandaag gaat het om een roman van Hervé Bazin, la mort du petit cheval. Het paardje dat in deze roman het leven laat, is een veelbelovend toekomstig rijpaard. Met zijn dood verdampen ook de toekomstplannen van de eigenaar.

volgende keer:
hebben we het over dansende etiketten...

maandag 3 november 2025

un candidat sans étiquette

een onafhankelijke kandidaat / een niet-partijgebonden kandidaat
('een kandidaat zonder etiket')

Nee, het gaat hier niet om een kandidaat die geen etiquette heeft, die niet weet hoe hij zich moet gedragen, hoewel... misschien toch wel iemand die niet de fijne kneepjes kent van het politieke spel. Een candidat sans étiquette is namelijk een kandidaat op wie je niet het etiket van een bepaalde politieke partij kunt plakken, iemand zonder binding met een bepaalde politieke partij.

volgende keer:
is het paardje dood...

zondag 2 november 2025

dessins humoristiques : neige aoc

sneeuw A.O.C.

Is dit de nabije toekomst? Zullen ouden van dage een nostalgische tocht maken om dat ene restje sneeuw te gaan bekijken dat bewaard is gebleven omdat er een appellation d'origine contrôlée van is gemaakt?

volgende keer:
hebben we het over kandidaten zonder etiquette...

zaterdag 1 november 2025

dessins humoristiques : lol

mdr

Laten we de Franse taal redden!

Zo zeg je niet 'lol' maar... 'mdr'!


Uitleg: lol is sms-taal voor laughing out loud.
In het Frans is dat mdr : mort de rire ('ik lach me dood').

volgende keer:
beklimmen we een besneeuwde bergtop...

vrijdag 31 oktober 2025

un lit de Procruste

un lit de Procruste
('een procrustusbed')

Vandaag een gymnasiale uitdrukking. Rembrandts Nachtwacht, tegenwoordig een kolossal schilderij van 379,5 cm hoog, 453,5 cm breed en 337 kilo zwaar (met lijst) werd in of rond 1715 aan alle vier zijden ingekort om het passend te maken voor een andere ruimte. Een typisch geval van een Procrustusbed, waarbij je iets geforceerd in een bepaald model probeert te drukken, iets in een hokje laten passen, of juist iets niet te accepteren omdat het niet in een bepaald hokje past, letterlijk of figuurlijk.

Procrustus was in de Griekse mythologie een charmante en vriendelijke jongeman die met zijn charme veel gasten in zijn woning wist te lokken. Maar als de gasten eenmaal binnen waren, ontpopte zich de ware aard van Procrustus. Hij had twee bedden, een klein en een groot. Lange gasten bood hij het kleine bed aan en om het bed precies passend te maken, hakte hij de ledematen die over het bed heen hingen af. Kleine gasten werden op het grote bed gelegd en dan rekte hij hun ledematen zo uit tot ze ook op het bed pasten. Dat ging zo een tijd voort, totdat Theseus er een eind aan maakte en Procrustus voor straf hetzelfde lot liet ondergaan.

volgende keer:
hebben we veel lol...




donderdag 30 oktober 2025

avoir les chevilles qui enflent

overdreven zelfverzekerd zijn
('gezwollen enkels hebben')

Onze leraar Grieks noemde Oidipous vroeger 'Zwelvoetje' want dat is de letterlijke vertaling van de naam van deze tragische held uit de Griekse Oudheid. Toen zijn ouders in een orakel hoorden dat hij later zijn vader zou doden en zijn moeder zou huwen, besloten ze hem als zuigeling met zijn voeten aan een boom vast te maken en hem zo achter te laten, ervan uitgaande dat hij het leven zou laten.

Hij werd echter gevonden door een herder en opgevoed door de koning van Korinthe en de rest van het verhaal kent u. Zo niet, ga het zeker eens lezen, het is een van de meest fascinerende verhalen uit de Griekse mythologie.

Belangrijk voor de uitdrukking van vandaag is dat Oidipous later, toen hij de stad Thebe, die getergd werd door een sfinx, van de ondergang redde door het onoplosbaar geachte raadsel van de sfinx op te lossen, een onvoorstelbaar groot zelfvertrouwen ontwikkelde. Alles wat hij deed fantastischer en beter dan ooit in de geschiedenis vertoond was - waar doet me dat toch aan denken? Daardoor werd hij een voorwerp van spot bij de Grieken en zoals gebruikelijk komt iemand met hybris (overmoed) onherroepelijk ten val. Zou dat nog steeds gelden?... Dat staat te bezien.

volgende keer:
leggen we onze leden te ruste in een ongemakkelijk bed...

woensdag 29 oktober 2025

un goût de revenez-y

dat smaakt naar meer
('een smaak van kom er naar terug')

Logisch dat een restaurant zichzelf deze naam geeft: hier heb je zo goed gegeten dat je er graag nog eens terugkomt. Net als in het Nederlands kan deze uitdrukking in principe betrekking hebben op iedere plezierige ervaring, maar hij is wel degelijk ontstaan in het restaurantwezen.

volgende keer:
hebben we gezwollen enkels...

dinsdag 28 oktober 2025

titre accrocheur

pakkende titel
('vasthakende titel')

In verkiezingstijd willen partijen kiezers aan de haak slaan en daarom verzinnen ze pakkende titels voor hun partijprogramma's en onliners voor de politieke debatten die blijven hangen. Dat beeld van 'vasthaken' en 'blijven hangen' zit duidelijk in het woord accrocheur dat letterlijk 'vasthakend' betekent.

volgende keer:
krijgen we de smaak te pakken...

maandag 27 oktober 2025

travail de fourmi

precisiewerkje / secuur werk
('mierenwerk')

Mieren zijn altijd aan het werk, zo lijkt het. Mensen van mijn leeftijd herinneren zich nog wel Truus de Mier - tuuttuuttuuttuut - uit de Fabeltjeskrant, die op haar beurt weer gebaseerd was op de fabel La cigale et la fourmi ('de krekel en de mier') van La Fontaine. Daarbij komt nog dat de mier in onze ogen een klein wriemelend dier is dat voortdurend in beweging is en daarmee wordt al snel het beeld opgeroepen van uiterst secuur priegelwerk. Denk daarbij ook maar weer aan onze term 'mierenneuken'. Alles bij elkaar denken we bij een travail de fourmi dus aan een langdurig, maar uiterst effectief precisiewerk.

volgende keer:
blijven we hangen...