woensdag 20 november 2024

du jour au lendemain

van vandaag op morgen
('van de dag naar de volgende dag')

Als iets plotseling gebeurt, eerder dan verwacht, dan kun je zeggen dat het van vandaag of morgen gebeurt, in het Frans van de (ene) dag naar de volgende dag. Ook dit is weer de titel van een Franse film uit 2005 waarin het leven van de hoofdpersoon François Berthier van de ene op de andere dag compleet verandert.



volgende keer:
gaan we aan de lijn denken...

dinsdag 19 november 2024

y aller comme une corneille qui abat des noix

zich verbeten maar onhandig inspannen

('erheen gaan als een kraai die noten kraakt')

Wel eens een kraai een walnoot zien kraken? Hij neemt de te grote vrucht in zijn bek en weet van geen ophouden. De noot valt voortdurend en het lijkt maar niet te lukken (en misschien lukt het soms ook wel nooit). De volksuitdrukking was oorspronkelijk nog langer, nl. y aller de cul ou de tête comme une corneille qui abat des noix ('er met kont of kop ingaan als...'). Overigens, toen ik nog op de studentenflat woonde, deed ik het bij gebrek aan een notenkraker met de deur van mijn kamer, noot in de sponning, deur even dichtdoen: zo gepiept...

volgende keer:
vindt u van vandaag op morgen...

maandag 18 november 2024

il faut que jeunesse se passe

de jeugd moet jong zijn
('de jeugd moet gebeuren')

De filmstill toont Clara Antoons en Fabian Wolfrom uit de film Il faut que jeunesse se passe uit 2017. De uitdrukking betekent dat je jonge mensen niet moet behoeden voor alle fouten die ze kunnen maken. Een mens moet af en toe tegen de lamp lopen en leren van zijn of haar fouten. We hebben allemaal onze wilde haren gehad en zijn daar meestal niet slechter van geworden. 

volgende keer:
gaan we een paar noten kraken...

zondag 17 november 2024

dessins humoristiques : la vie d'un âne

hoe lang leeft een ezel?

'Zeg eens Josiane, hoe lang leeft een ezel?'

'Waarom wil je dat weten? Voel je je niet goed?'

volgende keer:
denken we terug aan onze jeugd...

zaterdag 16 november 2024

t'es sur ?

het nut van het accent circonflexe

Sinds een aantal jaren hoeft het accent circonflexe in de meeste gevallen niet meer geschreven te worden. Hij heeft toch eigenlijk geen nut, toch?

- Hoe dan ook, dat accent circonflexe had geen enkel nut.

- Weet je het zeker?

- Op een stoel, hoezo?

Dit is voor ons een absurde conversatie, tot je het in het Frans leest.

T'es sûr (mét accent circonflexe) betekent 'Weet je het zeker?', maar t'es sur (zonder accent circonflexe) betekent 'Waar zit je op?' (sûr = zeker, sur = op).

De verwarring kan trouwens alleen in geschreven taal optreden, er is namelijk geen verschil in uitspraak. De context is afdoende.

volgende keer:
bestuderen we het leven van een ezel...

vrijdag 15 november 2024

un vieux loup de mer

een zeebonk / een ouwe rot
('een oude zeewolf')

Een wolf leeft meestal in een roedel, een sociale groep waarin een bepaalde hiërarchie bestaat. Maar soms verlaat zo'n wolf de roedel om enige tijd solitair voort te leven. Wij mensen hebben de neiging om dieren menselijke kenmerken toe te kennen en andersom en we beschouwen zo'n lone wolf dan ook vaak als een wat asociaal wezen dat niet in staat is te integreren in de groep.

Zo is ook het beeld ontstaan van de oude zeebonk die het contact met de samenleving een beetje is verloren door er zo lang op afstand ervan te hebben gestaan. Hij is een beetje wild geworden en een knorrepot. Zo iemand werd al in de achttiende eeuw un vieux loup de mer genoemd. Maar door zo lang op zijn eigen (zee)benen te staan had hij natuurlijk veel ervaring opgedaan en was hij gehard in de strijd.

volgende keer:
bespreken we het nut van de accent circonflexe...

donderdag 14 november 2024

vieux comme Mathusalem


                                                            zo oud als Methusalem


'U bent nu al 900 jaar met pensioen, meneer Methusalem. Weet u wat u de staat al gekost heeft?'

La sécu is een informele afkorting van sécurité sociale, 'sociale verzekering(en)'. Als we steeds ouder worden, zijn pensioenen uiteindelijk niet meer betaalbaar, zeker niet in Frankrijk, waar de pensioengerechtigde leeftijd een stuk lager ligt dan in de meeste Europese landen.

Methusalem is een bijbelse figuur die volgens de overlevering 969 jaar oud werd. Hij werd vader van Lamech op de leeftijd van 187 jaar. Daarna leefde hij dus nog 682 jaar en bracht nog zoons en dochters voort. Hij was de grootvader van Noach (van de ark). Pas enkele millennia later introduceerde Napoleon het bevolkingsregister. We kunnen het dus niet controleren...

volgende keer:
ook zeebonken kunnen heel oud worden...