se ranger

je wilde haren verliezen
('zich scharen/opruimen')

Tja, zo ziet mijn bureau er ook ongeveer uit na een half schooljaar en natuurlijk heb ik het goede voornemen het op te gaan ruimen, ook al weet ik dat het meteen na de vakantie weer snel naar de oude staat terugkeert.

Ranger betekent 'opruimen'. Het is afgeleid van rang ('rij'), dus eigenlijk is het 'op een rij zetten, op zijn plaats zetten'. Als dat je auto is, dan is ranger het woord voor 'parkeren'. Se ranger betekent dus 'in de rij gaan staan / in het gelid gaan staan' of 'zich scharen', ook in de zin van 'zich scharen bij, aan iemands kant gaan staan, zich aansluiten (bij een partij bijvoorbeeld)'. Figuurlijk kan het dus ook betekenen dat je je oude (wilde) gewoonten afzweert en netjes in het gelid gaat staan, dat je dus je wilde haren verliest. 

volgende keer:
gaan we raspen...

dessins humoristiques : niveaux de langue

taalregisters

Het Frans kent vele taalregisters...

- Hee joh gozer, geef me een peuk, man, wees niet zo aas!

- Wablief? Wat aanmatigend dat u mij een sigaret denkt te kunnen ontfutselen? Beseft u niet dat roken levensbedreigend is?

volgende keer:
volgt over ruim een week, als ik terugkom uit Italië...

mettre la bouche en cul de poule

een pruilmondje opzetten
('een mond als een kippenkont zetten')

Het is maar waar een pruilmondje je aan doet denken, in Frankrijk kennelijk aan een kippenkont. De uitdrukking kan ook figuurlijk betekenen dat je je honingzoet gedraagt om iets gedaan te krijgen. Ik kan alvast melden dat dat in mijn geval absoluut niet werkt. Een bewust getrokken pruilmond werkt op mij eerder afstotend. Zou het mij dan ook aan een kippenkont doen denken?

volgende keer:
hebben we het over taalregisters...

faire le mur

wegsluipen / spijbelen
('de muur maken')

Hoezo maak je een muur als je onopvallend wilt wegsluipen? Of doe je dat pas nadat je bent weggeslopen in de hoop dat niemand je kan bereiken?
Nee, het is gewoon een afgezwakte versie van de eerdere variant sauter du mur ('van de muur afspringen') dat inderdaad veel logischer klinkt...

volgende keer:
trekken we een pruilmondje...

soupe à la grimace

grimmige houding
('soep met een zuur gezicht')

Soms kunnen bepaalde mensen zo'n houding aannemen dat het misschien verstandig is met een boog om hen heen te lopen. Je voelt gewoon dat het 'linke soep' is. Soep kan sowieso onheil voorspellen. Iemand die soupe au lait is heeft een kort lontje. Denk hierbij aan een soep op basis van melk, die je goed in de gaten moet houden, want voor je het weet kookt hij over.

volgende keer:
bouwen we een muur...

mettre les mains dans le cambouis

je handen vuilmaken / de handen uit de mouwen steken
('je handen in gebruikte wagensmeer steken')

Cambouis is 'gebruikte wagensmeer' of 'verlopen olie'. Wie daar zijn handen in steekt, maakt zijn handen echt vuil. De uitdrukking wordt figuurlijk gebruikt voor mensen die ondankbaar of moeilijk werk doen, die zelf een probleem proberen op te lossen. Als ik het goed begrepen heb, heeft het niet meteen de negatieve betekenis die avoir les mains sales (lett. 'vuilen handen hebben') heeft, die vaak gebruikt wordt voor mensen die een vuil politiek werkje verrichten.

volgende keer:
serveren we soep...

c'est le monde à l'envers

dat is de wereld op zijn kop / dat is de omgekeerde wereld

Sommige mensen zijn er erg goed in de dingen helemaal anders voor te stellen dan ze in feite zijn - bijvoorbeeld volharden dat een sociale partij extremistisch is en een extreemrechtse partij in het midden zit - en dan kan iemand die zich hier niet in kan vinden dat de 'omgekeerde wereld' of 'de wereld op zijn kop noemen'. Het is wel een uitdaging om uit te maken wanneer de wereld - die toch een bol is - op zijn kop staat en wanneer niet, of zou de uitdrukking zijn bedacht door flatearthers? Nou, dat is dan wel de wereld op zijn kop...

volgende keer:
maken we onze handen vuil...