maandag 31 oktober 2022

pour un point, Martin perdit son âne

een kat in de zak kopen / wie het onderste uit de kan wil, valt het lid op de neus
('voor een punt verloor Martin zijn ezel')

Er bestaan twee verklaringen voor het ontstaan van deze uitdrukking. De eerste vertelt over twee geestelijken, van wie de ene Martin heette, die elkaar het recht betwistten om de abdij van Sonane (jawel, son âne) te verwerven. Martin zou het proces hebben verloren omdat in de verkoopacte een punt verkeerd geplaatst stond.

De tweede verklaring gaat als volgt: de abt van Asello, in Italië, wilde op de deur van zijn abdij de volgende inscriptie aanbrengen: Porta, patens esto. Nulli claudaris honesto ('Deur, blijf open staan. Blijf voor geen enkel eerlijk/eerzaam man gesloten'). Maar degene die de inscriptie moest aanbrengen, vergistte zich en graveerde Porta, patens esto nulli. Claudaris honesto ('Deur, blijf voor niemand openstaan. Blijf voor een eerlijk/eerzaam man gesloten'), precies het tegenovergestelde dus, door de verplaatsing van een punt. Toen de paus dit nieuws vernam, ontnam hij Martin de zeggenschap over de abdij en gaf deze aan een ander. Hij liet de fout in de inscriptie corrigeren en zou eraan hebben toegevoegd: Uno pro, puncto caruit Martinus Asello ('Voor een punt verloor Martin Asello.'). En aangezien Asello erg leek op asellus dat 'ezeltje' betekent, ontstond hieruit de uitdrukking die we vandaag bespreken. 

Maar er hebben ook andere varianten van de uitdrukking bestaan: in de dertiende eeuw pour un point perdit Gibert son âne, in de vijftiende pour un seul point, Gaubert perdit son église, aan het eind van diezelfde eeuw pour un point perdit Martin son âne, en voor ons misschien nog de meest hoopvolle variant: in de zestiende eeuw: pour un point Baudet perdit son âne...

volgende keer:
wordt een oude man beroofd...

zondag 30 oktober 2022

dessins humoristiques : l'attractivité française

de aantrekkelijkheid van Frankrijk:
- geen water in de zomer
- geen benzine in de herfst
- geen elektriciteit in de winter
Maakt laten we niet overdrijven, we 
hebben altijd nog ons gevoel voor humor.
de aantrekkelijkheid van Frankrijk

Hoewel veel toeristen op zoek zijn naar rust en eenvoud, zijn het toch niet zulke aantrekkelijke leuzen: door de opwarming van het klimaat heeft Frankrijk net als ons land een groot droogteprobleem in de zomer. En door de ontwikkelingen in Oekraïne dreigen grote energietekorten. We hebben de afgelopen maanden gezien dat er grote tekorten waren bij de Franse benzinestations en dat de regering buitenlanders aanraadde de auto vlak voor de grens vol te tanken. En hoewel de voorraden voor deze winter inmiddels op orde lijken te zijn, blijven we gewaarschuwd worden voor een energiegebrek in een (koude) winter. Nou ja, croisons les doigts...

volgende keer:
zijn we onze ezel kwijt...

zaterdag 29 oktober 2022

français de la rue : vanne


smakeloze grap

Een vanne is letterlijk een 'schuif, doorlaatklep' of 'deur van een sluis', zoals afgebeeld op het plaatje. Dat die hier ook nog eens pourrie (lett. 'rot, verrot') is, geeft aan dat je het hier figuurlijk moet opvatten. Een vanne is in straattaal namelijk hetzelfde als een blague pourrie (lett. 'een rotte grap'), een pijnlijke grap ten koste van een ander.

volgende keer:
onderzoeken we de aantrekkelijkheid van Frankrijk als land...

vrijdag 28 oktober 2022

être dans les cordes

in zijn element zijn / ergens goed in zijn
('in de touwen zijn')

Bij de touwen denken we nu misschien aan een bokswedstrijd en om iemand in de touwen te krijgen moet je natuurlijk goed zijn in die vechtsport. De uitdrukking komt echter uit de muziekwereld van begin negentiende eeuw toen cordes ook 'muzieknoten, tonen, registers' betekende, waarschijnlijk naar analogie van de cordes vocales ('stembanden'). Je kon toen bijvoorbeeld zeggen la voix de ce chanteur est belle dans les cordes élevées ('de stem van deze zanger is mooi in de hoge noten/de hoge registers'). De betreffende zanger beheerste dan de benodigde techniek om zijn vak naar behoren uit te voeren. Vanuit de zangwereld heeft de uitdrukking zich uitgebreid naar andere (werk)terreinen. Het schijnt overigens dat in Afrika dezelfde uitdrukking eerder betekent dat iemand financiële problemen heeft. Dat is wel schrijnend. Veel Afrikanen kunnen bijzonder goed zingen, maar het levert zelden goed betaald werk op...

volgende keer:
maken we een slechte grap...

vrijdag 21 oktober 2022

aller sur la haquenée des cordeliers

met de benenwagen (en een stok) gaan
('op de hakkenei (telganger) van de Cordeliers gaan')

Als je dit bord tegenkomt, zul je alleen met de benenwagen de rue des Cordeliers kunnen betreden. Om de - overigens niet meer zo vaak gehoorde - uitdrukking te begrijpen, moeten we twee woorden even uitleggen, om te beginnen het woord haquenée. Dit woord verscheen in de veertiende eeuw om een damesrijpaard aan te duiden. Het kreeg vervolgens ook de pejoratieve betekenissen 'knol' en 'grote, sterke, maar onaantrekkelijke vrouw'. Dat helpt nog niet echt de uitdrukking van vandaag te begrijpen. Eerst maar even naar de Cordeliers. De voormannen van de Franse Revolutie Marat en Danton maakten deel uit van de Club des Cordeliers. Die club heette zo omdat ze gehuisvest waren in de oude refter van het klooster van de Cordeliers, een fransiscaner monnikenorde die zo werd genoemd omdat ze een koord met drie knopen om hun middel droegen.
De betekenis van de uitdrukking blijft nog duister, maar we zijn er nog niet. De Franciscaner bedelmonniken gingen te voet met een bedelstaf de straat op. Aan die bedelstaf konden gemakkelijk gamellen (eetnappen) gehangen worden en bovendien konden ze als wandelstok dienen om het evenwicht te bewaren in moeilijk begaanbare straatjes. Zo werd de stok dus als het ware hun 'rijpaard', hun haquenée, of zoals wij zouden kunnen zeggen 'hun benenwagen'. Wie zich nu te voet verplaatst met een stok in de hand, gaat dus sur la haquenée des cordeliers.

volgende keer:
laat even op zich wachten, want ik ga een weekje vakantie houden...


donderdag 20 oktober 2022

on n'attrape pas les mouches avec du vinaigre

met stroop/honing vangt men meer vliegen dan met azijn
('men vangt geen vliegen met azijn')

De Franse uitdrukking is wat bondiger dan de Nederlandse variant, waarin nog verteld wordt hoe men de vliegen wèl kan vangen. Dat is echter niet altijd zo geweest. Aanvankelijk was de Franse uitdrukking gelijk aan de Nederlandse. Begin achttiende eeuw luidde zij namelijk On prend plus de mouches avec du miel qu'avec du vinaigre, met honing dus en niet met stroop, maar in ieder geval met iets zoets en aangenaams, zoals men dus ook meer van iemand gedaan kan krijgen door hem of haar te verleiden dan door geweld te gebruiken.

volgende keer:
nemen we de benenwagen... met een stok...

woensdag 19 oktober 2022

faire partie du Gotha

bij de upper ten / tot de happy few behoren
('bij de Gotha horen')

Gotha is een stad in het Duitse Thüringen waar het Saksische hof zetelde. In de jaren zestig van de achttiende eeuw stelde Wilhelm von Rotberg hier een almanak op met de volledige stambomen van het huis van Saksen en de Duitse keizers. Als je in dit boek genoemd werd, gaf je dat een behoorlijke reputatie, zoiets als de Quote 500, maar dan van oud geld. Aan het eind van de negentiende eeuw was de almanak uitgegroeid tot een volledig overzicht van de hele Europese aristocratie, verdeeld over drie delen en duizend bladzijden. Wie hierin stond behoorde dus tot de Europese elite. In 1944 verscheen de laatste editie, maar de uitdrukking is gebleven.

volgende keer:
proberen we vliegen te vangen...

dinsdag 18 oktober 2022

au diable Vauvert

naar Verweggistan
('naar de duivel Vauvert')

Als je Vauvert in het Nederlands wilt vertalen, krijg je zoiets als 'Groenendaal'. In de vijftiende eeuw bestond al een uitdrukking faire le diable de Vauvert dat 'zich druk maken als een duivel' betekende, maar daarin zat dus geen notie van een verafgelegen oord.

Ten zuiden van Parijs lag ook een klooster met de naam Vauvert, ongeveer daar waar nu het kruispunt Denfert-Rochereau ligt (inmiddels gewoon binnen de Périphérique). Zo ver is dat dus ook niet, als je het centrum van Parijs als uitgangspunt neemt. Er zouden daar wel duiveluitdrijvingen hebben plaatsgevonden, maar is dat misschien niet weer een geforceerde verklaring achteraf?

Dan was er nog een château de Vauvert in Gentilly, waar geduchte  bandieten hun toevlucht zochten en een Vauvert bij Nîmes, waar protestanten een heiligdom gewijd aan de Heilige Maagd vernietigd hebben. 

Het is mogelijk dat een van die Vauverts die op afstand van Parijs gelegen waren en waar dingen plaatsvonden die als pas très catholique werden beschouwd aanleiding hebben gegeven tot het ontstaan van de uitdrukking, maar welke dat dan precies is, is niet duidelijk. Het is in ieder geval een versterking van au diable ('naar de duivel'), wat in de vijftiende eeuw al 'heel ver weg' betekende.

volgende keer:
horen we bij de upper ten...

maandag 17 oktober 2022

le pot au noir

de doldrumzone
('de pot in het donker / de builenpot')

Deze zone vlakbij de evenaar waar de noordelijke en zuidelijke passaatwinden elkaar ontmoeten is berucht om zijn gevaarlijke weersomstandigheden. Er worden voortdurend grote cumulonimbuswolken gevormd waarin zich enorme onweersbuien ontwikkelen, die gepaard gaan met windvlagen uit alle richtingen of juist volkomen windstilte die daarmee de scheepvaart ernstig bemoeilijken. Maar waarom heet deze zone in het Frans le pot au noir ? De term is afkomstig van een soort blindemanspelletje uit de zeventiende eeuw. Als de geblinddoekte speler ergens tegenaan dreigde te lopen, riep men: Gare au pot au noir ! ('Pas op voor de pot in het donker / de builenpot'). Ik suggereer hier o.a. de betekenis 'builenpot' omdat un noir destijds ook stond voor een buil of een bult die je kon oplopen als je ergens tegenaan stootte. Eind negentiende eeuw werd een gevaarlijke situatie een pot au noir genoemd. De doldrumzone geldt duidelijk als zo'n gevaarlijke situatie. Het woord doldrum dat in het Engels wordt gebruikt, heeft ook een opmerkelijke herkomst. Men zegt wel dat het een combinatie is van de woorden dulled ('sloom gemaakt') en tantrum ('woedeuitbarsting, driftbui') wat de tegenstrijdige weersomstandigheden misschien goed weergeeft.

volgende keer:
gaan we naar Verweggistan...

zondag 16 oktober 2022

dessins humouristiques : Mona Lisa sans chauffage

onverwarmde Mona Lisa

Ook het Louvre bereidt zich voor op een koude winter dankzij de nobele acties van de voorbeeldig altruïstische, vredelievende en kunstminnende democratische leider van de Russische Federatie. De stookkosten in 's werelds grootste museum zijn wellicht niet meer op te brengen en dan moet je naar andere oplossingen zoeken om wereldberoemde kunstwerken als de Mona Lisa (die overigens in Frankrijk meestal la Joconde wordt genoemd) te verwarmen...

volgende keer:
zoeken we naar een pot in het donker...

zaterdag 15 oktober 2022

français de la rue : tarin

neus/gok/fok
('sijsje')

Ik heb me eens door een Amsterdammer laten vertellen dat in zijn stad 'sijs' het algemene woord voor een vogel is en dat bijvoorbeeld een 'drijfsijs' een eend is. Uiteraard heb ik het nog even nagezocht en het bleek dat met een drijfsijs inderdaad een eend of een zwaan bedoeld wordt en zelfs een drol. Maar wat is het verband met een neus? Met enige fantasie zou je het gezichtsaanhangsel van de aap op de foto met een sijs kunnen vergelijken. Het komt misschien qua vorm een omvang enigszins overeen. 

Franse taalkundigen - die over de oorsprong ook een beetje in het duister tasten - vermoeden dat het iets te maken heeft met de vorm van de snavel van de zangvogel. Laten we hem er even bij pakken, dan kunt u zelf oordelen. Doet zijn snavel u een beetje aan een flinke gok denken? Ik laat het aan u over en houd verder mijn snavel...

volgende keer:
constateren we dat ook de kunst energie moet besparen...


vrijdag 14 oktober 2022

demain, on rase gratis !

dat zijn loze beloften!
('morgen scheren we gratis!')
 

Het verhaal gaat dat een kapper dit bordje op zijn etalage had hangen, maar dat hij dat gewoon permanent liet hangen, zodat het altijd 'morgen' en 'morgen' dus nooit 'vandaag' werd. Waarschijnlijk is het een broodje-aapverhaal, maar het is niet verwonderlijk dat het om een kapper gaat. In de tijd van de barbiers die naast kapper ook tandarts en chirurg waren, was hun reputatie niet bepaald goed. Uit die tijd stamt ook de uitdrukking menteur comme un arracheur de dents, 'leugenaar/leugenachtig als een tandentrekker'.

volgende keer:
steken we onze neus ergens in...

donderdag 13 oktober 2022

défaut de la cuirasse

de zwakke schakel / de achilleshiel
('gebrek van het kuras')

Alles is zo zwak als zijn zwakste schakel en dat geldt zeker voor een maliënkolder en een kuras. Daar waar gaten of zwakke plekken ontstaan kan de drager ervan verwond worden door een steekwapen als een zwaard of een lans. Daar prik je makkelijk doorheen...

volgende keer:
wordt u gratis geschoren...

woensdag 12 oktober 2022

tête-bêche

kop aan staart
('spade-kop / kop aan schop')

In de negentiende eeuw werd de uitdrukking tête-bêche alleen gebruikt voor twee mensen die omgekeerd het bed deelden - de een dus met het hoofd aan het hoofdeinde en de ander met het hoofd aan het voeteneinde - dit om de mogelijkheid tot geslachtelijk verkeer onwaarschijnlijk te maken. Had men in die tijd nog niet van soixante-neuf gehoord?...

Later werd deze betekenis uitgebreid tot veel meer voorwerpen


die in omgekeerde richting naast elkaar geplaatst werden. Maar waarom 'spade-kop' of 'kop-spade'? Dat komt doordat het verkeerd verstaan of interpreteren van een veel oudere uitdrukking (zestiende eeuw) à béchevet, wat 'tweehoofdig' betekent. Chef is een oud woord voor 'hoofd' en is een variant van bi(s)'. Chevet is overigens nog steeds het woord voor 'hoofdeinde'. 

volgende keer:
zoeken we naar de zwakke plek in een kuras...



dinsdag 11 oktober 2022

envoyer chez Plumeau

met een kluitje in het riet sturen / afschepen
('bij Plumeau langs sturen')

Sinds het begin van de twintigste eeuw betekent chez Plumeau in het argot 'naar de duivel' of 'nergens heen'. Misschien is het afgeleid van een eerdere variant, die o.a. door de beroemde schrijver en chansonnier Aristide Bruant (1851-1925) gebezigd werd: envoyer chez Plumepatte, de naam van een destijds beroemd barbier. Maar over deze Plumepatte is heden ten dage eigenlijk niets bekend. 
Er wordt ook wel beweerd dat Plumeau de naam was van een handelaar in tweedehandskleren. Dan zou je dus bij Plumeau langs gaan om je 'oude kleren' te laten aanmeten. 
Of het zou gewoon met de huidige betekenis van het woord plumeau te maken kunnen hebben, de stok met veren die je gebruikt om meubels e.d. af te stoffen. Dan zou het namelijk een variant zijn van Du balai ! (lett. 'bezem!') dat zoiets betekent als 'Wegwezen!', alsof je een ongewenst persoon even je huis uit veegt (of stoft)...

volgende keer:
vragen we ons af hoe een spadekop eruit ziet...


maandag 10 oktober 2022

revenir de Pontoise

het in Keulen horen donderen / in de bonen zijn
('uit Pontoise terugkomen')
 

Pontoise ligt aan de rand van de Parijse agglomeratie op 28 kilometer ten noordwesten van het centrum van Parijs en inderdaad... er ligt een brug over de Oise. Maar waarom is iemand die uit Pontoise komt een sufferd? Daarvoor bestaan verschillende verklaringen. In 1634 werd de bevolking van Pontoise gedecimeerd door een ernstige epidemie. De weinigen die het overleefden, waren uiterst verbaasd dat ze de ramp overleefden en konden aan buitenstaanders niet uitleggen waarom zij nog in leven waren terwijl de meeste inwoners het loodje hadden gelegd.
Een andere verklaring wordt gevonden in het feit dat tussen 1652 en 1753 het Parlement van Parijs regelmatig om verschillende redenen moest uitwijken naar Pontoise. Als mensen weer terugkwamen uit Pontoise werden ze bestookt met vragen van het type: Wat werd er gezegd in Pontoise? en moesten ze het antwoord meestal schuldig blijven.
Maar waarschijnlijk zijn dit verklaringen die er met de haren zijn bijgesleept. Naast revenir de Pontoise bestaan ook de varianten revenir du Congo en revenir de l'autre monde om aan te geven dat iemand kennelijk een tijdje buiten de 'beschaafde' wereld heeft vertoefd en daarom niet op de hoogte is van iets wat in die zogenaamd beschaafde wereld inmiddels algemeen bekend is. Dat Pontoise zich in het gezelschap van Congo en 'de andere wereld' heeft geschaard is waarschijnlijk te wijten aan de klankovereenkomst met pantois en pantoise dat 'verstomd, beduusd' betekent. Boek dus gerust een vakantie in Pontoise. Ook daar hebben ze wifi en hoeft u het contact met de 'beschaving' dus niet te verliezen...

volgende keer:
mag u een plumeau gaan halen...

zondag 9 oktober 2022

panneaux insolites : propos déplacés

Ik hecht eraan me te verontschuldigen
als mijn soms misplaatst zijn
woorden 
                                       
misplaatste woorden

Hier wordt gespeeld met zowel de letterlijke en de figuurlijke betekenis van woorden als met de typografie. Propos zijn 'woorden' of 'opmerkingen' en propos déplacés zijn 'misplaatste of ongepaste opmerkingen'. Letterlijk betekent déplacer  'verplaatsen'. Daarom is in de typografie het woord propos verplaatst naar een plek buiten de zin en zijn ze dus letterlijk en figuurlijk 'misplaatst'.

volgende keer:
komen we terug van een verblijf in Pontoise...

zaterdag 8 oktober 2022

français de la rue : sapes et papotes


klerepraatjes

In deze tweedehands kledingwinkel in Arras (Atrecht) kun je terecht voor goedkope kleding (sapes) en voor een praatje (papotes). Het werkwoord papoter komt van het Oud-Franse papier ('murmelen, brabbelen') met het tussenvoegsel -ot en wordt vooral gebruikt in de betekenis van 'brabbelen' als het om peuters gaat en 'babbelen' als het om volwassenen gaat. Het zelfstandig naamwoord papotes is niet in alle woordenboeken te vinden, maar betekent zoiets als 'prietpraat, social talk' en in een ongunstiger geval soms 'geroddel'. Sapes is ook afgeleid van een werkwoord, saper dat 'kleden' betekent. De oorsprong van dit woord is niet helemaal duidelijk. Vermoed wordt dat het uit het Italiaans is overgenomen. Het werkwoord zappare ('hakken (met een pikhouweel), graven') zou eraan ten grondslag liggen. Dat werkwoord heeft in het Frans ook het woord sape opgeleverd in de betekenissen 'sikkel' (waarmee je in gewassen hakt) en 'loopgraaf'. Daarbij wordt dan aangenomen dat de betekenis 'hakken' in de buurt komt van 'snijden in lappen stof'. Een kleermaker is in het Frans tenslotte ook een tailleur wat letterlijk 'snijder' betekent.

volgende keer:
maken we ongepaste opmerkingen...

vrijdag 7 oktober 2022

rester/tomber en carafe

paf staan / met zijn mond vol tanden staan / er alleen voor staan 
('in (een) karaf blijven/vallen')

Ja, dan zou ik ook paf staan, als ik iemand in een karaf zag vallen. Het is niet helemaal duidelijk hoe deze uitdrukking in de negentiende eeuw is ontstaan, maar het heeft waarschijnlijk met de argot-betekenis van het woord carafe te maken. In het argot heeft carafe ook voor 'mond' gestaan. Zo betekende fouetter de la carafe (lett. 'uit de karaf slaan') 'uit je mond stinken'. Iemand die geen woord meer uit kan brengen is in het Frans ook wel bouche bée ('wijd open mond'). Stel je een mond voor die zo wijd open staat dat je erin zou kunnen vallen. En als je alleen staat in je verbazing of ontreddering, zou dat de misschien de tweede betekenis van de uitdrukking kunnen verklaren. Het blijft een beetje gissen...

volgende keer:
babbelen we over tweedehands kleding...

donderdag 6 oktober 2022

à bon escient

met kennis van zaken / op de juiste manier

Als je iets goed doordacht - met kennis van zaken - op de juiste manier doet, dan doe je dat à bon escient. Het woord escient bestaat alleen in deze uitdrukking. Het is afgeleid van het Latijnse werkwoord scire ('weten, kennen'), net als bijvoorbeeld het pseudoniem van de schrijver Nescio ('ik weet/ken niet') en het Engelse en Franse woord science voor 'wetenschap' (Latijn: scientia). In het Latijn betekende me sciente (lett. 'mij wetende') hetzelfde als vanaf de twaalfde eeuw in het Frans à mon escient. Het is maar dat u het weet.

volgende keer:
vallen we in een karaf...


woensdag 5 oktober 2022

se ranger des voitures

zijn wilde haren verliezen
('bij de auto's gaan staan')

Ranger is letterlijk 'op een rij zetten'. Het wordt vaak gebruikt in de betekenis 'opruimen': ranger sa chambre, 'zijn kamer opruimen' en als we het over auto's hebben 'parkeren, aan de kant zetten': ranger sa voiture. In de uitdrukking van vandaag staat echter niet ranger des voitures, wat 'auto's parkeren' of 'auto's aan de kant zetten' zou betekenen, maar het wederkerende se ranger des voitures. Dat is een beetje vreemd. Se ranger betekent 'in het gelid gaan staan, zich scharen'. Met de of du côté de erbij kan het 'aansluiten bij' betekenen. Je zou je dan dus aansluiten bij de auto's. Blijft vreemd. En die voitures in se ranger des voitures zijn niet de auto's van vandaag, want de uitdrukking dateert al uit de negentiende eeuw, toen voitures nog rijtuigen (koetsjes) waren. Waarschijnlijk is het gewoon een humoristische toevoeging in het Parijse argot van de negentiende eeuw (door de associatie met het parkeren van rijtuigen) aan se ranger dat al in de achttiende eeuw 'een geregeld leven leiden' betekende. Denk ook aan de memoires van Simone de Beauvoir getiteld Mémoires d'une jeune fille rangée. Bij Simone de Beauvoir gaat het om het geregelde en uitgestippelde leven van een welopgevoed meisje uit de bourgeoisie. In het Parijse argot van de negentiende eeuw ging het vooral om boeven die hun leven hebben gebeterd, in het gelid zijn gaan staan, ofwel hun wilde haren hebben verloren.

volgende keer:
doen we het op de juiste manier, met kennis van zaken...

dinsdag 4 oktober 2022

la loi de la jungle

de wet van de jungle / het recht van de sterkste

Als je gewapend met een machete door een van de nog overgebleven tropische regenwouden wandelt, moet je op je hoede zijn. Hoewel de plaatselijke fauna en flora er inmiddels meer gevaar lopen, kun je toch op giftige slangen of bloeddorstige katachtigen stuiten en in zo'n geval geldt dan de wet van de jungle: eten of gegeten worden. De uitdrukking la loi de la jungle bestaat sinds het eind van de negentiende eeuw en is waarschijnlijk mede populair geworden door het verschijnen van het later verfilmde boek Jungle Book (1894) van Rudyard Kipling.

volgende keer:
zetten we de auto aan de kant...

maandag 3 oktober 2022

contre mauvaise fortune bon coeur

zich niet op de kop laten zitten / er het beste van maken
('tegen tegenslag goed hart')

Misschien een spreuk om je ter harte nemen in deze tijd waarin alles tegen lijkt te zitten met de enorm stijgende energieprijzen, de oorlog in Oekraïne, de gevolgen van de klimaatcrisis en ga zo door. Je kunt coeur opvatten als 'moed, lef', maar waarschijnlijk staat het hier eerder voor 'verstand', zoals in apprendre par coeur ('uit het hoofd leren'). In dat geval moet je dus in tijden van tegenslag 'je hoofd erbij houden'. Met behulp van je verstand kun je de tegenslag misschien het hoofd bieden.

volgende keer:
bespreken we de wet van de jungle...

zondag 2 oktober 2022

panneaux insolites : pas garçon manqué mais fille réussie

geen mislukte jongen maar geslaagd meisje

Als we de grote verdediger van menselijke waarden Wladimir Wladimirovitsj Poetin moeten geloven, is niet de schrikbarend snel verlopende klimaatverandering of de wereldwijde energiecrisis, de grote inkomensongelijkheid of de groeiende kloof tussen arm en rijk de oorzaak van alle ellende in de wereld, maar richten onze 'decadente' westerse waarden waarbij we iedereen willen laten zijn wie hij, zij of die is de hele beschaving te gronde. Hoe durven we te erkennen dat er naast slechts twee geslachten (hoewel ik toch al ruim veertig jaar geleden in de biologieles leerde dat er naast XX en XY ook varianten als XXY bestaan...) ook genders bestaan? Het kan toch niet de bedoeling zijn dat we onze 'gedegenereerde' naasten liefdevol benaderen? Nee, laten we vertrouwen op de goede bedoelingen van vadertje Rusland en heel beschaafd met kernwapens dreigen. Gelukkig is er tenminste nog één persoon op deze goddeloze wereld die het goed met ons en onze toekomst voor heeft...
En vooruit... dit ene geslaagde meisje zal de wereld misschien niet doen vergaan, maar laat ze alsjeblieft wel heur haar fatsoenlijk bedekken...

volgende keer:
laten we ons niet op de kop zitten...

zaterdag 1 oktober 2022

français de la rue : ripou

corrupte smeris

En weer hebben we een verlan-woord te pakken, waarbij de lettergrepen zijn omgedraaid: ripou is een omdraaiing van het woord pourri, dat 'verrot' betekent. Voor politieagenten in het algemeen bestaat het straattaalwoord flics (ook te zien op hetzelfde affiche), dat op zijn beurt ook weer een verlan-variant kent, nl. keuf (verkorting van keu-fli).

volgende keer:
hebben we een genderkwestie...