déplacer des montagnes

bergen verzetten
('bergen verplaatsen')

Deze uitdrukking is een variant van soulever des montagnes (lett. 'bergen optillen') en is afkomstig uit de Bijbel. In het evangelie volgens Mattheüs lukt het de apostelen niet een demon uit het lichaam van een kind te verjagen, nadat ze Jezus hetzelfde hebben zien doen. Als ze hem vragen waarom het hen niet lukt, antwoordt hij dat zij als zij geloof hadden als een mosterdzaadje tegen een berg konden zeggen dat hij zich moest verplaatsen en dat die berg dat dan ook zou doen. Bij Lucas is het trouwens een moerbeiboom die zich kan verplaatsen. De bedoeling is in ieder geval dat er veel kan als je maar een klein beetje geloof hebt. Nou ja, ik kan in ieder geval bergen werk verzetten, geloof ik...

volgende keer:
doen we het op twee vingers...

avoir un bandeau sur les yeux

een bord voor je kop hebben
('een blinddoek op je ogen hebben') 

Bij deze uitdrukking heb ik eigenlijk meer verklaring nodig bij de Nederlandse versie. Een blinddoek is duidelijk, maar wat voor bord heb je eigenlijk voor je kop als je volhardt in onwetendheid en de waarheid niet onder ogen wilt zien? Toch even nagezocht dus. Onze Nederlandse uitdrukking blijkt uit het boerenleven te komen. Uit veiligheidsoverwegingen hingen boeren een stier een bord of plankje voor de ogen zodat het dier niet voor zich uit kon zien en geen kwaad kon aanrichten. De Franse uitdrukking blijkt echter ook een bijzondere herkomst te hebben. Hij wordt namelijk herleid tot een bekend fresco uit de zeventiende eeuw: 'De onwetendheid die uit de tempel wordt verjaagd' van Rosso Fiorentino die in de Galerie François Ier hangt in het kasteel van Fontainebleau. Daarop wordt de koning gehuldigd als mecenas en humanist, terwijl de onwetendheid uit de tempel wordt verjaagd.

volgende keer:
verzetten we bergen...

dessins humoristiques : phrase utopique

utopische zin

'Mama, 'papa doet de afwas',  wat is dat voor zin?'

- 'Een utopische!'

Fijn weekend.

volgende keer:
doen we een blinddoek voor...

panneaux insolites : mariez-vous avec quelqu'un qui cuisine bien

trouw met iemand die goed kan koken

Trouw met iemand die goed kan koken!
Schoonheid gaat over, honger niet!

volgende keer:
gaan we naar Utopia...

faire la bouche en coeur

lief lachen / met zoete woordjes komen / iemand een kusmondje geven
('de mond tot een hartje maken')

Voor zover ik weet hebben wij hier geen talige uitdrukking voor ('een hartmondje maken'?), maar we kennen de gezichtsuitdrukking wel. Het gaat hier niet om een romantisch gebaar, maar om een wat aanstellerig ironisch gebaar dat vooral gebruikt wordt als je juist ontevreden over iets bent. Het hartje verwijst overigens waarschijnlijk naar de al bestaande uitdrukking faire le joli coeur ('mooi hartje maken') dat betekent dat iemand stoeipoezerige of verwijfde maniertjes heeft. Met het gebaar geef je de ander dus eigenlijk die boodschap en dat is meestal niet positief bedoeld.

volgende keer:
onderstrepen we het belang van goed kunnen koken...

envoyer sur les roses

afwimpelen / doen ophoepelen
('op de rozen sturen')

De uitdrukking bestaat sinds de negentiende eeuw in de huidige betekenis maar gaat terug tot de zeventiende. De rozen lijken een positieve betekenis te hebben, maar dat is niet zo. Het gaat om een (brute) afwijzing van iemand en je moet bij de rozen dan ook niet denken aan de welriekende bloemen maar aan de doornen.

volgende keer:
krijgt u een kusmondje van me...

la trouver saumâtre

iets geen grap vinden
('iets brak vinden')

Saumâtre betekent 'brak' of 'onaangenaam bitter smakend'. Het duidt een enigszins zoutige smaak aan die niet geapprecieerd wordt. Als je je dorst wilt lessen en het water blijkt brak te zijn, dan weet je wat ik bedoel. Nog duidelijker is het misschien als je per ongeluk zout in plaats van suiker in je koffie of thee doet. De uitdrukking is voor het eerst opgetekend in de twintigste eeuw en wordt figuurlijk gebruikt voor dingen die je onaangenaam vindt.

volgende keer:
sturen we (je naar de) rozen...

faire entrer le loup dans la bergerie

de vos loslaten in het hoenderhok / de kat op het spek binden
('de wolf binnenlaten in de schaapskooi')

Al zou je hem schaapskleren laten aantrekken, het is natuurlijk vragen om moeilijkheden als je een wolf loslaat in een schaapskooi. De uitdrukking bestaat sinds de zeventiende eeuw en werd aanvankelijk alleen in de medische wereld gebruikt maar kan nu staan voor iedere situatie waarin je een gevaarlijk persoon of element in een bepaalde groep of maatschappij introduceert. Europese boeren klagen ook steeds meer om de letterlijke betekenis van de uitdrukking...

volgende keer:
gaan we zalm proeven...

avoir un cheveu sur la langue

slissen
('een haar op de tong hebben')

Probeer maar eens goed gearticuleerd te praten met een haar op je tong. Grote kans dat je begint te slissen...

volgende keer:
introduceren we de wolf...

dessins humoristiques : persil

peterselie

Een beetje flauw misschien, maar toch...

We kennen allemaal het wasmiddel Persil. In het Frans betekent persil echter ook 'peterselie'. Vandaar dus dat de man in de supermarkt bij gebrek aan 'peterselie' zijn toevlucht zoekt tot bieslook om de was te doen...

volgende keer:
hebben we haren op de tong...

l'au-delà

liever landwijn dan hemelwater

- Wat vindt u van het hiernamaals?

o Ik heb liever de wijn van hier!

Weer eens een onvertaalbaar woordspelletje (of in ieder een flinke uitdaging). l'au-delà is de Franse benaming voor 'het hiernamaals' maar klinkt exact als l'eau de là ('het water van daarginds') en dan is het begrijpelijk waarom Pierre Dac voor de 'wijn van hier' kiest.

volgende keer:
eten we peterselie...

la curiosité est un vilain défaut

je moet niet alles willen weten
('nieuwsgierigheid is een gemeen gebrek')

Soms is het beter niet al te nieuwsgierig te zijn. Dat lijkt dit spreekwoord te zeggen. Het wordt in de praktijk vooral gebezigd tegen kinderen die zich volgens hun ouders een beetje te indiscreet gedragen.

volgende keer:
zijn we nieuwsgierig naar wat er na ons leven staat te gebeuren...

glisser comme une anguille

zo glad als een aal / ongrijpbaar zijn
('glijden als een paling')

Probeer een levende aal maar eens vast te houden. Hij is zo glad en kronkelt daarbij. Binnen de korste keren glipt hij uit je handen. Daarmee is hij een gemakkelijke en begrijpelijke metafoor voor mensen waarop je geen grip kunt krijgen (en overal mee wegkomen).

volgende keer:
branden we van nieuwsgierigheid...

faire assaut de

wedijveren in
('bestorming doen')

Een assault is een 'stormloop' of 'bestorming'. Donner assault à betekent 'bestormen'. Het woord komt in eerste instantie uit de militaire hoek en wordt ook gebruikt voor de schermsport. Een assault kan ook een 'schermwedstrijd' of een 'wedstrijd' in het algemeen aanduiden. Het kan ook het beeld oproepen van een menigte mensen die over elkaar heen tuimelen om iets te verkrijgen en zo kom je tot de figuurlijke betekenis van 'wedijveren in', waarin zowel het beeld van 'bestormen' als 'wedstrijd' zit.

volgende keer:
zijn we zo glad als een paling...

bouffer du curé

fel anti-kerk zijn
('pastoor eten')

In Frankrijk bestaat er een kaas, de curé nantais ('pastoor uit Nantes') die je uiteraard kunt eten, maar daar gaat het in de uitdrukking natuurlijk niet om. Het gaat hier om mensen die zo virulent tegen de kerk zijn dat ze als het ware een pastoor met huid en haar op zouden willen eten. In de zeventiende eeuw had het werkwoord manger ('eten') de veelgebruikte bijbetekenis 'beledigen, uitschelden'. Het ging dus niet om kannibalisme...

volgende keer:
gaan we in de aanval...

à malin malin et demi

de bovenste beste zijn / er is altijd iemand slimmer dan jij
('voor de sluwe anderhalve sluwe')

Denk je slim te zijn, is iemand anders je toch weer de baas. Je denkt de perfecte oplossing voor iets te hebben gevonden, blijkt een ander je voor te zijn. Dat gevoel heet in het Frans à malin malin et demi. Maar geef niet op, zou ik zeggen...

volgende keer:
staat een pastoor op het menu...

persil et coriandre

peterselie en koriander 

Een foto voor degenen die peterselie en koriander niet uit elkaar kunnen houden.

De peterselie bevindt zich naast de koriander.

volgende keer:
hebben we een slimme bijdrage...