Je zou er weer eens naar snakken, naar een echte zonsopgang (lever du soleil), maar de zon houdt zich al wekenlang schuil helaas. Lever betekent 'oprichten, optillen, opheffen', dat laatste ook in de zin van 'een eind maken aan' en in culinaire taal 'uitsnijden, fileren'. In de landmeetkunde kan het staan voor 'opmeten'. Het kan ook onovergankelijk 'rijzen, ontkiemen' betekenen. Als zelfstandig naamwoord is het 'opgaan (van de zon)', in de muziek 'opmaat' en in de landmeetkunde 'opmeting'. Wederkerend betekent se lever 'opstaan' (lett. 'zichzelf oprichten'), 'omhooggaan, opkomen' of 'opsteken' (van wind). In figuurlijke zin kan het ook staan voor 'in opstand komen'. Het 'opheffen, ophijsen' is le levage, dat overigens ook kan staan voor het 'rijzen' van deeg of 'de winning' (van bijvoorbeeld zout). De betekenis van 'rijzen' zit ook in levain ('zuurdesem, gist', maar ook 'kiem, bron') en levure ('gist'). Le levant staat voor het Oosten, nl. het gebied waar de zon opkomt (le soleil se lève) en een levantin is een bewoner van het (Midden-)Oosten, of de benaming van de oostenwind aan de Middellandse Zee (de levant). Een levé is een 'opslag, opmaat' in de muziek of een 'opmeting' in de landmeetkunde en la levée kan heel veel betekenissen hebben, waaronder 'opheffen', 'buslichting', 'gelichte post', '(belasting)heffing', 'lichting', 'geldopname' en 'ophoging'. Een leveur (de lettre) is een 'handzetter' in de boekdrukkunst. Een levier is een 'hefboom, zwengel', maar figuurlijk ook een 'drijfveer, beweegreden'. Een pont-levis is een 'valbrug, ophaalbrug'.
Enlever betekent o.a. 'wegnemen, weghalen', maar ook 'uittrekken' en zelfs 'ontvoeren, kidnappen'. Een enlèvement is een 'ontvoering', maar ook 'wegneming, ophalen' en enlevure is 'reliëf' in beeldhouwwerk of 'afval' van handschoenleer.
Soulever betekent 'opheffen, optillen', maar ook 'opjagen, doen opwaaien', 'opwekken' en zelfs 'opruien'. En zo kan soulèvement dus staan voor 'opheffing' maar ook 'opstand, oproer'.
Prélever is 'afnemen, afhouden' en ook 'heffen' in belastingtermen. Het bijbehorende zelfstandig naamwoord prélèvement staat voor 'afnemen', 'afgenomen hoeveelheid' en 'heffing'.
Relever is 'vallen onder (de bevoegdheid van), deel uitmaken van', maar ook 'herstellen, genezen van' en m.b.t. kleding 'korter zijn': la jupe relève d'un côté betekent 'de rok hangt ongelijk / is aan één kant korter'.
Het kan overgankelijk ook 'overeind/rechtop zetten' betekenen of figuurlijk 'weer tot bloei brengen' en 'beter doen uitkomen'. Het heeft nog veel meer betekenissen, waaronder 'doen opmerken, de aandacht vestigen op', 'noteren', 'verhogen', 'kruiden', 'aflossen' en 'ontslaan'.
Wederkerend betekent se relever 'weer opstaan, omhooggaan' en 'ergens overheen/bovenop komen'.
Een releveur is o.a. een 'hefmachine' en als bijvoeglijk naamwoord betekent het 'optrekkend, hef-'.
La relève is 'het aflossen'. Prendre la relève is daarbij het werkwoord 'aflossen'.
Een relevé is een 'lijst (notities)', een 'kopie' (van een kunstwerk) of een '(bank)afschrift'. Als bijvoeglijk naamwoord kan relevé 'omgeslagen, opgerold' 'verheven' of 'sterk gekruid' betekenen.
Tenslotte staat relèvement voor 'herstel, wederopbouw', 'verhoging, stijging' en 'overzicht, lijst'.
volgende keer:
doen we 'deca'...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten