maandag 11 februari 2019

trier sur le volet

met zorg uitkiezen/selecteren
('op het luik sorteren')

In sommige middeleeuwse stadjes zoals Pérouges vind je ze nog: winkels met uitklapbare uitstalluiken, waarop te verkopen producten zoals fruit en andere koopwaar zorgvuldig uitgestald kon worden. En toch heeft het woord volet ('luik') een andere herkomst. Aanvankelijk was het de benaming voor een stuk stof dat zo dun was dat het gemakkelijk in de wind weg kon vliegen (voleter, 'fladderen, heen en weer vliegen'). Deze fijne stoffen werden gebruikt om bijvoorbeeld granen in te zeven en die zeven werden vervolgens zelf volets genoemd. Later werd het woord ook gebruikt voor houten planken waarop vrouwen erwten en bonen sorteerden en de stap van die sorteerplanken naar de uitstalluiken op de foto is een logische. Tegenwoordig wordt volet vooral gebruikt in de betekenis 'luik', ook wanneer dat niets meer met uitstallen van producten te maken heeft. Luiken waarmee je het zonlicht buiten houdt, heten ook volets.
En de uitdrukking trier sur le volet (lett. 'sorteren op de (uitstal)plank') wordt nu gebruikt bij iedere strenge selectie, ook bijvoorbeeld in het geval van genetische manipulatie. Zo zie je maar hoe de betekenis van woorden kan evolueren...

volgende keer:
Wij kennen de familie Flodder, maar wie kent de familie Kachelpijp?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten