('op de hakkenei (telganger) van de Cordeliers gaan')
Als je dit bord tegenkomt, zul je alleen met de benenwagen de rue des Cordeliers kunnen betreden. Om de - overigens niet meer zo vaak gehoorde - uitdrukking te begrijpen, moeten we twee woorden even uitleggen, om te beginnen het woord haquenée. Dit woord verscheen in de veertiende eeuw om een damesrijpaard aan te duiden. Het kreeg vervolgens ook de pejoratieve betekenissen 'knol' en 'grote, sterke, maar onaantrekkelijke vrouw'. Dat helpt nog niet echt de uitdrukking van vandaag te begrijpen. Eerst maar even naar de Cordeliers. De voormannen van de Franse Revolutie Marat en Danton maakten deel uit van de Club des Cordeliers. Die club heette zo omdat ze gehuisvest waren in de oude refter van het klooster van de Cordeliers, een fransiscaner monnikenorde die zo werd genoemd omdat ze een koord met drie knopen om hun middel droegen.
De betekenis van de uitdrukking blijft nog duister, maar we zijn er nog niet. De Franciscaner bedelmonniken gingen te voet met een bedelstaf de straat op. Aan die bedelstaf konden gemakkelijk gamellen (eetnappen) gehangen worden en bovendien konden ze als wandelstok dienen om het evenwicht te bewaren in moeilijk begaanbare straatjes. Zo werd de stok dus als het ware hun 'rijpaard', hun haquenée, of zoals wij zouden kunnen zeggen 'hun benenwagen'. Wie zich nu te voet verplaatst met een stok in de hand, gaat dus sur la haquenée des cordeliers.
volgende keer:
laat even op zich wachten, want ik ga een weekje vakantie houden...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten