vrijdag 2 februari 2018

une mise en abyme

het Droste-effect
('plaatsing in de afgrond / in-het-hart-plaatsen')


Hiernaast zie je het embleem van de bekende kaasjes van La vache qui rit : een lachende koe met oorbellen in de vorm van een kuipje La vache qui rit met daarop de afbeelding van een lachende koe met oorbellen als... enz. 

In ons eigen land kennen we de cacaopakken van Droste met daarop een zuster die een pak Droste-cacao in haar hand heeft, waarop een zuster is te zien die... enz. Dat heeft in onze taal zelfs geleid tot de officiële benaming 'Droste-effect'. Ook in de kunst wordt dit principe regelmatig toegepast, bijvoorbeeld door 
Salvador Dalí in zijn doodshoofdschilderijen. In het Frans is het niet een commercieel product dat zijn naam heeft gegeven aan dit effect, maar daar spreken ze van mise en abyme , lett. 'plaatsen in de afgrond'. Doorgaans wordt dit uit het Grieks afkomstige woord gespeld als abîme en het betekent naast 'afgrond' ook 'hart van een schild' en dat is de betekenis die heeft geleid tot de Franse benaming van het Droste-effect. Wapenschilden bevatten vaak in het hart een kleine afbeelding waarin weer een ander schild te zien is.
De eerste die deze uitdrukking gebruikte was de schrijver André Gide (1869-1951), al klopte dat dus niet helemaal, want de abyme van een wapenschild bevat nooit exact dezelfde afbeelding als het schild zelf.

volgende keer:
Hoe noem je in het Frans een 'zootje ongeregeld' ?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten