chauffe, Marcel !

vooruit met de geit!
(stook, Marcel !)

Wie een beetje bekend is met het werk van Jacques Brel, kent ongetwijfeld het lied Vesoul met de steeds opzwepender spelende accordeon. De accordeonist was de destijds illustere Marcel Azzola. Naarmate het lied vordert en opzwepender wordt, roept Brel een aantal keren Chauffe, chauffe, Marcel om zijn accordeonist aan te sporen nog meer energie te geven. Het werkwoord chauffer ('opstoken') was al langer gebruikelijk in de muziekwereld om iemand aan te sporen energieker te spelen.

De Marcel in de uitdrukking lijkt ook inderdaad op Marcel Azzola te wijzen. Volgens hemzelf is de uitdrukking inderdaad te herleiden tot het liedje van Brel, maar... dat werd in 1968 opgenomen en in de jaren daarvoor werd de uitdrukking al gebezigd. Tussen 1960 en 1964 bestond er een komisch duo - Dupont et Pondu (Dupont is een van de meest karakteristieke Franse achternamen en het omgekeerde pondu betekent 'een ei gelegd') dat o.a. een populaire sketch bracht waarin een van de twee de ander aanspoorde met Chauffe, Marcel ! terwijl die op de accordeon speelde. Met Marcel werd inderdaad verwezen naar de indertijd mateloos populaire accordeonist Marcel Azzola. In 1966 namen de Charlots het liedje je fais n'importe quoi, je fais tout ce qu'on me dit met als alternatieve titel Chauffe, Marcel ! op, waarmee de uitdrukking een flinke boost kreeg. Waarschijnlijk was Brel dus al bekend met deze uitdrukking toen hij hem inzette tijdens de opname van Vesoul en daarmee is de uitdrukking definitief in de Franse taal verankerd. En nu kunnen we natuurlijk niet anders meer dan luisteren naar Brels prachtige lied :



volgende keer:
Hoe noem je in het Frans 'een golf van protest' ?