('met de stempel van het gezonde verstand geslagen zijn')
Als mijn leerlingen het in hun Frans over 'munten' willen hebben, zeggen ze nogal eens des coins. Het Engels is nu eenmaal oppermachtig in Nederland. Nu klinkt dat heel eigenaardig in het Frans, want un coin is een hoek, geen munt. Toch is het niet helemaal zo gek, want het Engelse coin komt wel degelijk van het Franse coin. Vroeger, en dan heb ik het over de tijd vóór de zestiende eeuw werden munten door ambachtslieden geslagen met behulp van een stukje staal met een negatieve afdruk erop. Zo'n stukje staal werd een coin genoemd. Het woord betekende dus eerder 'stempel' dan 'munt'. En als de stempel eenmaal was gebruikt, werd daarmee definitief een kenmerk toegevoegd aan de munt, waardoor de afkomst en de waarde hiervan voor altijd duidelijk was. In de figuurlijke uitdrukking kon être frappé au coin de aangevuld worden met allerlei eigenschappen, zoals du bon goût ('goede smaak') of de bonne éducation ('goede opvoeding'). Maar tegenwoordig wordt de uitdrukking eigenlijk alleen gebruikt in combinatie met du bon sens ('gezond verstand'). Je zegt dus dat iemand van nature geneigd is zijn of haar gezonde verstand te gebruiken, want dat is er van begin af aan in 'gestempeld'.
volgende keer:
Hoe zeg je in het Frans 'nood breekt wet' (en nog een aantal uitdrukkingen...)?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten