Een dag na Keti Koti is het misschien goed eens een gevoelig onderwerp aan te snijden, want net als Nederland heeft Frankrijk een uitgebreid koloniaal verleden met een onverwerkt trauma veroorzaakt door de slavernij en een groot deel van de bevolking dat mede daardoor nog altijd te maken heeft met openlijk of institutioneel racisme. En dan is het meteen al de vraag hoe je - als je dat al zou willen - personen met een zwarte huidskleur aanduidt. Net als overal in de wereld is het woord nègre ('neger') ronduit taboe en bestaan er helaas vele beledigende termen, waarvan ik er vandaag maar enkele bespreek. Uit het Arabisch zijn de woorden karlouche (Arabisch kahlouch) en krèle in de straattaal terechtgekomen. Ze hebben in het Arabisch dezelfde betekenis als 'neger' en zijn daar eveneens taboe en worden als buitengewoon beledigend ervaren.
In principe is de aanduiding noir ('zwarte') een neutraal woord, dat ook door Fransen met een zwarte huidskleur zelf veel wordt gebruikt, maar renoi (de verlan-versie van hetzelfde woord) heeft dan weer de gevoelswaarde van het Amerikaanse nigga, en dat wordt dus hooguit door zwarten zelf als geuzennaam gebruikt. Heb je zelf geen zwarte huid, dan kun je dit woord beter maar niet gebruiken.
Fransen met een andere dan zwarte huidskleur geven soms de voorkeur aan black boven noir en er wordt wel geopperd dat dat is omdat black uit het Engels komt en daarmee dus wat meer afstand schept en een beetje afleidt van het ongemak van de eigen moeilijke geschiedenis van kolonialisme en slavernij.
Dan komen we langzaam bij het probleem dat media hebben bij dit onderwerp: hoe gebruik je een term die zo min mogelijk mensen voor het hoofd stoot. In Amerika wordt vaak gesproken van Afro-Americans en naar analogie daarvan hoor je in Franse media wel Africains, hoewel dat vaak onjuist is, aangezien het ook vaak gaat om mensen uit de Antillen of Frans-Guyana die oorspronkelijk wel uit Afrika afkomstig zijn, maar daarvoor moet je dan vele eeuwen teruggaan.
Des personnes de couleur klinkt in het Frans (nog) niet beledigend, maar hoe lang nog... In het Engels is coloured people al taboe geworden. En dan kom je op het terrein van het 'politiek correcte' en dat levert meestal onhandig lange termen op die alleen daardoor al nooit echt inburgeren en mochten ze dat wel doen, op termijn ook weer vervangen moeten worden, omdat geen enkele term ooit voldoet zolang het onderliggende probleem - het institutionele racisme in dit geval - nog steeds bestaat. In dat politiek-correcte Frans hoor je bijvoorbeeld wel de term personnes issues de la diversité, waarmee we echt definitief niets meer met de straattaal te maken hebben...
Ik stel voor dat we elkaar vooral bij onze naam noemen. Lijkt me geen enkel probleem. Als ik het over iemand met een witte huidskleur heb, noem ik ook alleen zijn of haar naam en geef ik verder geen informatie over bijvoorbeeld haarkleur of kleur van de ogen...
volgende keer:
Nu we toch bezig zijn met lastige onderwerpen, gaan we morgen het seksisme onder de loep leggen...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten