zaterdag 30 juli 2022

français de la rue : maque / maquereau

pooier

('makreel')

Waarom wordt een 'pooier' (een 'souteneur' wordt overigens aangeduid met het woord proxénète of inderdaad souteneur) in het straatfrans een makreel genoemd? Daar bestaan twee verklaringen voor. In het Oud-Frans bestond het werkwoord maquer / mascher / macher dat aanvankelijk 'slaan, indeuken' betekende en later daardoor 'vlekken maken' (denk aan de Virgo Immaculata, Maria, de 'onbevlekte maagd') en de latte macchiato, melk die 'bevlekt' is met een beetje koffie). De makreel is ook bevlekt (sommigen zullen misschien eerder zeggen gestreept). Maar ja, hoezo is een pooier 'bevlekt'?

Heeft daar de verkeerde interpretatie van de onbevlekte ontvangenis van Maria iets mee te maken? De officiële verklaring voor deze term is namelijk, dat Jezus de mensheid heeft bevrijd van de erfzonde. Probleempje was dan echter wel dat zijn eigen moeder hem nog daarvoor heeft gebaard en dus nog 'bevlekt' was door die erfzonde. Daarom heeft de R.K. kerk een dogma uitgevaardigd dat verklaarde dat Maria al bevrijd was van de erfzonde toen ze zwanger werd van Jezus. Maar de goegemeente legt het meestal als volgt uit: aangezien Maria niet door Jozef is bezwangerd, maar door de Heilige Geest, is ze niet 'bevlekt' door sperma. 
De vrouwen die onder de bescherming van een pooier staan, zijn in die interpretatie natuurlijk buitengewoon bevlekt. 
Maar er is nog een tweede verklaring. Het woord maquereau (in het Oud-Frans maquerel) wordt ook in verband gebracht met het Nederlandse 'makelaar', dat 'tussenpersoon, handelaar, dealer' betekent. De combinatie van beide elementen heeft waarschijnlijk geleid tot het beeld 'tussenpersoon, bemiddelaar in de handel in 'bevlekte' vrouwen (of mannen)' en dus tot het woord maquereau voor pooier. De vrouwelijke vorm maquerelle bestaat overigens ook en aangezien het woord drie lettergrepen telt, bestaat ook de afkorting maque of mac.

volgende keer:
luisteren we naar wat moeder ons te zeggen heeft...



Geen opmerkingen:

Een reactie posten