Terwijl ik me aan het inlezen ben voor mijn reis naar o.a. Frans Guyana kwam ik in Henri Charrières Papillon deze uitdrukking tegen. Het kon natuurlijk niet anders dan dat mijn gedachten teruggingen naar die verschrikkelijke dag op 13 november 2015 toen terroristen in het gelijknamige etablissement aan de boulevard Voltaire in Parijs 89 bezoekers neerknalden. Ik vermoed dat de uitdrukking sindsdien niet meer zo vanzelfsprekend in de mond wordt genomen. De uitdrukking is al zo'n drie eeuwen oud en is waarschijnlijk onomatopeïsch (klanknabootsend) van aard. Het zou het geluid nabootsen van allerlei spullen zoals ketels die verplaatst worden of met donderend geraas naar beneden vallen. Je kunt het woord dus vergelijken met woorden als patati patata ('blablabla') en patatras ('pats boem').
Het door onheil getroffen Parijse theater dankt zijn naam overigens aan een tien jaar voor de oprichting ervan uitgekomen operette van Jacques Offenbach. Diens Bataclan uit 1855 met de ondertitel chinoiserie musicale, hekelde de de toenmalige hype rond alles wat uit China afkomstig was. In het libretto van de operette kwamen allerlei onomatopeeën voor (zoals ba-ta-clan, Fé-ni-han (naar fainéant - 'nietsnut'), Fich-ton-kan) die moesten overkomen als Chinese namen. De operette had zo'n succes dat het theater tien jaar later dezelfde naam kreeg en ook in oriëntale stijl gebouwd werd.
volgende keer:
gaan we de kat op het spek binden, of toch niet?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten