('verminderen als een huid van verdriet')
Het woord chagrin kennen wij als 'verdriet' zoals in chagrin d'amour ('liefdesverdriet') en in het Nederlands is het woord overgenomen als 'chagrijn', met een betekenisverschuiving dus. In de uitdrukking van vandaag is er waarschijnlijk sprake van volksetymologie, door de overeenkomst met het (oud-)Turkse woord sagri of çâgri, dat aanvankelijk 'kruis/achterwerk van een dier' betekende en vervolgens de aanduiding werd voor de hele huid van het dier, om precies te zijn van een muilezel, die heel stevig maar ook rekbaar is. In de zestiende eeuw werd deze muilezelhuid in het Frans peau de sagrin genoemd, wat al gauw verbasterde tot peau de chagrin. Dit leer was door zijn eigenschappen heel geschikt voor het vervaardigen van trommels, schoenen en boekomslagen.
Maar hoe komt de betekenis van het 'interen' in de uitdrukking terecht? Daarvoor moeten we weer naar de Franse literatuur, en wel naar het boek La peau de chagrin van de beroemde negentiende-eeuwse auteur Honoré de Balzac. In dat boek speelt een magisch stuk leer een hoofdrol. Dit magische stuk leer vervult alle wensen van de bezitter, maar na iedere vervulde wens krimpt het stuk leer, net als de levensverwachting van de eigenaar, die de laatste adem uitblaast als hij nog één wens over heeft...
volgende keer:
vertrouwen we u op uw blauwe of bruine ogen...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten