le complexe d'Oedipe

Hee! Blijf van mijn moeder af!

een oedipuscomplex

Sigmund Freud introduceerde dit begrip voor jongens/mannen die een onbewust verlangen zouden hebben om een seksuele relatie aan te gaan met hun moeder en hun vader te elimineren (voor dochters wordt wel gesproken van het elektracomplex, aan homoseksuele gevoelens werd in het geheel niet gedacht) en mannen die moeilijkheden ervaren in hun liefdesleven omdat ze zich niet los kunnen maken van hun moeder. Hij noemde dit zo vanwege de overeenkomsten met de beroemde mythe van Oidipous. Oidipous was de zoon van Laios, koning van Thebe en zijn vrouw Iokaste. Toen het orakel van Delphi Laios vertelde dat zijn zoon hem zou vermoorden en met zijn vrouw zou trouwen, besloot hij het kind te vondeling te leggen. Hij verminkte daarbij zijn voetjes, zodat hij niet weg kon kruipen of lopen en dus waarschijnlijk een gewisse dood zou sterven. Het kind werd echter gevonden door een herder die hem naar de koning van Korinthe bracht. Toen Oedipus volwassen werd, hoorde hij van de voorspelling van het orakel en omdat hij het koningspaar van Korinthe (van wie hij dacht dat het zijn echte ouders waren) liefhad, besloot hij ervandoor te gaan, zodat de orakelspreuk niet bewaarheid kon worden. Onderweg werd hij geslagen door iemand die hij tegenkwam. In woede ontstoken doodde hij het hele gezelschap waar de man die hem had geslagen deel van uitmaakte, niet wetende dat Laios, zijn biologische vader, een van hen was. Daarmee was dus de helft van de voorspelling van het orakel uitgekomen. Toen hij vlakbij Thebe kwam, ontmoette hij de sfinx die al jarenlang de stad teisterde door iedereen die voorbijkwam een raadsel op te geven. Wist je het raadsel niet op te lossen, dan werd je ter plekke vermoord. De sfinx had al vele slachtoffers gemaakt. Oidipous wist het raadsel echter op te lossen en werd als een held in Thebe ingehaald en mocht als beloning op de troon gaan zitten en dus ook trouwen met Iokaste, de weduwe van de vorige koning Laios. En daarmee was dus de hele voorspelling uitgekomen. Hij heeft zijn vader vermoord, is met zijn moeder getrouwd en krijgt zelfs vier kinderen met haar. Daar houdt het verhaal overigens niet op, want Thebe wordt vervolgens geteisterd door de pest en het orakel zegt dat die plaag pas weg zal gaan als de moordenaar van Laios ontmaskerd zal worden. Oidipous stelt een onderzoek in en ontdekt dat hij zelf de moordenaar is. Iokaste pleegt zelfmoord. Zelf doorboort hij uit wanhoop zijn ogen en gaat blind met zijn dochter Antigone in ballingschap.

Het raadsel van de sfinx luidde overigens als volgt:
Wat loopt 's ochtends op vier, 's middags op twee en 's avonds op drie poten?
Voor wie een dodelijke uitkomst wil vermijden, het antwoord vindt u helemaal onderaan...

volgende keer:
gaan we vlak voor Pasen vis verkopen...

oplossing van het raadsel van de sfinx:
de mens, die als zuigeling ('s ochtends, in het begin van zijn leven) nog op handen en voeten kruipt (vier poten), als volwassene ('s middags) op twee benen loopt en als bejaarde ('s avonds, aan het eind van zijn leven) een wandelstok nodig heeft (dus op drie poten loopt).