Je zou nog helemaal overspannen (surmené) worden door die hele coronacrisis, zoals de telefoniste op het plaatje die het aantal bellers niet meer aankan en daarom vervangen wordt door de sollicitante die ook ineens haar twijfels krijgt...
We bespreken vandaag de mener-familie. Het werkwoord mener ('leiden, voeren, brengen') komt van het vulgair Latijnse minare dat 'vee voor je uit drijven onder het slaken van (bedreigende) kreten' betekende. Het is ook verwant met menacer dat 'dreigen' betekent... Een meneur is een 'leider' of 'aanvoerder': bijvoorbeeld een meneur de jeu ('spelleider') of een meneur d'hommes ('volksmenner'). Les menées is een aanduiding voor 'gewroet, gekonkel, gestook'.
Amener betekent 'meebrengen' (dus naar een plek toe, en eigenlijk van iets of iemand die zelf mee kan bewegen, hoewel dat niet meer in alle gevallen zo is, eigenlijk hoor je voor iets wat zelf niet mee kan bewegen het werkwoord apporter te gebruiken: dat voer je niet mee, maar dat draag je mee) maar kan figuurlijk ook 'ten gevolge hebben, met zich meebrengen' betekenen. Ook bestaat het zelfstandig naamwoord amenage ('aanvoeren, toevoer'). Emmener (spreek de eerste lettergreep met een neusklank uit zoals in grand) daarentegen is 'meenemen' of 'wegvoeren' (dus van een plek weg, en ook hier hoor je eigenlijk voor dingen die niet zelf mee kunnen bewegen het werkwoord emporter te gebruiken). Ramener is 'terugbrengen' in alle betekenissen en wederkerend betekent se ramener 'terugkomen, weer opduiken'. Remmener betekent 'weer meenemen, terugbrengen'.
Se démener is 'tekeergaan' of 'zich afmatten, zich uitsloven'. Malmener is 'ruw behandelen, mishandelen, toetakelen'.
Promener (letterlijk 'voor zich uit voeren') is 'uitlaten' (van een hond) of 'rondleiden' (van mensen). Het kan ook 'met zich meevoeren, vervoeren' betekenen en je kunt ook bijvoorbeeld je blik laten rondgaan over iets (promener son regard sur). Als je jezelf 'uitlaat', dan 'wandel' je: se promener en une promenade is een 'wandeling' of een 'rondleiding, tochtje'. Dat hoeft niet per se te voet, je kunt bijvoorbeeld ook een promenade en bateau ('een boottochtje') hebben.
En dan komen we tenslotte bij het plaatje terug: sur- (lett. 'op, over') is vaak een voorvoegsel dat 'te' betekent: surchargé is 'te zwaar beladen, overbelast', surenthousiaste is 'overenthousiast' en zo is surmener 'overvoeren, overbelasten'. Iemand die surmené is, is dus 'overspannen' of heeft een burn-out. 'Overbelasting' is surmenage. Maar zo ver laten we het niet komen, toch?
volgende keer:
houden we ons bezig met meisjeszaken...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten