Het wordt weer koud vandaag. Tijd dus om de woordfamilie van froid ('koud') te bekijken. Het woord zelf kan zowel het zelfstandig naamwoord ('kou, koude') als het bijvoeglijk naamwoord 'koud' aanduiden. Als zelfstandig naamwoord kan het ook 'verkoudheid' betekenen, net als in het Nederlands 'kou vatten': prendre froid betekent hetzelfde als attraper un rhume of s'enrhumer. Jeter un froid betekent 'een plotselinge stilte laten vallen'. Het bijvoeglijk naamwoord kan ook staan voor 'onverschillig, flegmatiek', net als bij ons 'dat laat mij koud'. In het Frans blijf je dan koud: je reste froid. Waar wij het hoofd koel houden, houdt de Fransman het zijne echt koud: garder la tête froide. Als bijwoord (froidement) heeft het vooral de figuurlijke betekenis van 'koeltjes, bedaard, nuchter, onverschillig' maar ook 'in koelen bloede'. Achever froidement quelqu'un is 'iemand in koelen bloede afmaken'. La froideur is de 'koelheid, onverschilligheid, gereserveerdheid' en als het over kunstwerken gezegd wordt 'nietszeggendheid, gebrek aan gevoel'. La froidure is meer letterlijk 'de bevriezing' of een verouderde term voor 'winterkou'.
Dan het werkwoord refroidir. Dat kan zowel onovergankelijk zijn ('afkoelen', letterlijk: faire refroidir un plat, 'een gerecht laten afkoelen' en figuurlijk: laisser refroidir, 'laten betijen') als overgankelijk: 'verkoelen, kouder maken' en figuurlijk 'verflauwen, bekoelen, beteugelen'. Ook kan het 'koud maken, vermoorden' betekenen. In wederkerende vorm betekent se refroidir 'afkoelen', maar ook 'een kou vatten' en 'afnemen'.
Le refroidissement is zowel 'afkoeling' als 'verkoeling, afname' als 'verkoudheid' en een refroidisseur is een 'koeler' of 'koelinstallatie'. Een système refroidisseur is een 'koelsysteem'. Met één letter verschil heeft refroidissoir een heel specifieke betekenis, nl. die van 'koelkuip' in een brouwerij.
volgende keer:
gaan we strippen...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten