zaterdag 18 april 2020

le français de la rue : chialer

Ik jank helemaal niet... ik constateer alleen maar !
huilen / janken

Op school hebben we netjes pleurer geleerd voor 'huilen', wat door mijn leerlingen overigens vaak wordt verward met pleuvoir ('regenen'). In plaats van il pleut ('het regent') zeggen ze dan il pleure ('hij huilt'), wat op zich wel weer poëtisch is.
Minder poëtisch is de herkomst van het woord chialer. Het wordt namelijk in verband gebracht met chier ('schijten'), wat toch al weer een stuk minder poëtisch klinkt dan 'regenen'. Dat vereist wel enige uitleg. Onze eigen volkstaalvariant voor 'huilen' is 'janken', dat eigenlijk voorbehouden is aan honden. Zo ook chialer dat te maken heeft met chiau, tegenwoordig chiot, in oud Frans chael, afkomstig van het Latijnse catellus, 'puppy, jong hondje'. In de volksetymologie wordt wel een verband gelegd met het werkwoord chier ('schijten'): puppy's zijn aanvankelijk nog niet zindelijk en schijten overal in het rond... Les chiottes zijn trouwens geen jonge teefjes maar 'schijthuizen' of 'toiletten'. Toch lijkt het werkwoord chialer wel degelijk beïnvloed te zijn door dit schijtwerkwoord, want in het Waalse dialect kan het werkwoord chier zelf ook 'huilen, janken' betekenen, waarbij je dus als het ware uit je ogen 'schijt'. ('schrijt', zou ik zeggen...)

volgende keer:
weten we niet meer of we moeten huilen of lachen...

Geen opmerkingen:

Een reactie posten