c'est l'hôpital qui se fout de la charité !

'Haha! Je hebt een rietje in je oog!'
'Nou, hoor eens wie het zegt!'

hoor eens wie het zegt! / de pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet
('dat is het ziekenhuis dat spot met liefdadigheid')

Het plaatje verwijst in feite naar twee uitdrukkingen die ongeveer hetzelfde betekenen, die van vandaag maar ook voir la paille dans l'oeil du voisin et ne pas voir la poutre dans le sien (lett. 'het strootje in het oog van de buurman zien maar niet de balk in zijn eigen oog'). Nu naar de uitdrukking van vandaag. Iedereen zal het met me eens zijn dat een ziekenhuis goede dingen voor ons verricht, maar liefdadigheid? Nou ja, van oorsprong wel. Het woord hôpital betekent letterlijk 'gasthuis', ook nog terug te vinden in de naam van verschillende Nederlandse ziekenhuizen. In de twaalfde eeuw en later was een hospitaal inderdaad een gasthuis van religieuze aard waarin armen, bedelaren en andere behoeftigen werden opgevangen. Er werd dus inderdaad aan liefdadigheid gedaan. Pas in de zeventiende eeuw kreeg het woord zijn huidige medische betekenis. In dezelfde periode kregen overigens de hospitalen die waren opgericht door de Frères et Soeurs de la Charité ('broeders en zusters van liefdadigheid') de naam charité. In feite hadden de woorden hôpital en charité inmiddels dus dezelfde betekenis, dus welk recht had de een om de ander de maat te nemen? Wat je zegt, dat ben je zelf, dus...

volgende keer:
zien we het leven door een blauwe bril...