branle-bas (de combat)

alle hens aan dek / opschudding
('hangmat neer')

Een trouw volgster van dit blog stuurde mij onderstaand bericht met de vraag waar de uitdrukking branle-bas (de combat) vandaan komt: Covid-19 : branle-bas de combat dans les centres de vaccination pour assurer la dose de rappel ('alle hens aan dek in de priklocaties om de boostershots te verzekeren').

Het werkwoord branler betekent 'schudden, wankelen') en lezers die wat meer ingevoerd zijn in de Franse omgangstaal (en een dirty mind hebben) zullen wellicht weten aan welk lichaamsdeel geschud wordt als het werkwoord werderkerend wordt gemaakt, maar dit heeft in het geheel niets met de uitdrukking van vandaag te maken. De uitdrukking dateert uit de zeventiende eeuw en komt uit de marinewereld.
Indertijd sliepen de mariniers in hangmatten op de tussendekken, die branles werden genoemd, vanwege de schommelende bewegingen die ze maakten. Als er werd opgeroepen tot de strijd, moesten de mariniers vliegensvlug hun hangmatten neerhalen (branle-bas !). 
Voor de bestrijding van de coronacrisis wordt het dus tijd dat Mark en Hugo uit hun hangmatten komen...

volgende keer:
moeten we met lede ogen toezien hoe de van ons afgescheiden Britten een en ander voortvarender lijken aan te pakken...