Het is maar een bescheiden woordfamilie, dus we houden het kort vandaag.
De kogel is door de kerk: de eerste versoepelingen van het coronabeleid zijn een feit: vanaf volgende week mogen we weer naar de kapper. Op de foto afgaande begon Mark Rutte zich al zorgen te maken over de ongebreidelde wildgroei op zijn eigen hoofd.
Het stamwoord in deze familie is coiffe afkomstig uit het Laat-Latijnse cofea dat weer een Germaanse oorsprong heeft ('kap'). Een coiffe is de benaming voor een soort muts of kap, vaak ook in religieuze context, zowel voor mannen als vrouwen, maar kan ook de aanduiding zijn voor de voering van een hoed of voor een beschermend omhulsel van bijvoorbeeld een fles (een capsule) of een granaat (slaghoedje). Daarnaast heeft het nog een aantal specifieke betekenissen in de plantkunde, boekbind- en bouwkunde.
Coiffé (de) betekent 'een hoofddeksel dragend', en als wij zeggen dat iemand een hoed op heeft, zeg je in het Frans dat hij of zij is coiffé d'un chapeau. Vanaf 1 juni zullen we ook allemaal coiffé d'un masque ('met een mondkapje op') het openbaar vervoer in moeten. Als je né coiffé bent, dan ben je 'geboren met de helm op'. Het kan ook betekenen dat je 'een zondagskind' bent. Daarnaast kan être coiffé de ook figuurlijk betekenen dat je ergens helemaal dol op bent, of dat je met iemand helemaal wegloopt.
Naast alle genoemde betekenissen van coiffé kan het werkwoord coiffer ('kappen') ook 'aan het hoofd staan van' of 'overkoepelen' betekenen. In de paardensport wordt het gebruikt in de betekenis 'bij de finish met een koplengte vóórkomen (en winnen)'. Se coiffer de betekent behalve 'opzetten (van een hoofddeksel)' 'verzot zijn op, weglopen met'.
Een coiffeur is uiteraard een 'kapper' en een coiffeuse een 'kapster' maar dat laatste woord kan ook een 'kap- of toilettafel' zijn.
La coiffure staat voor het 'kappersberoep' (salon de coiffure) maar ook voor het 'kapsel' zelf (changer de coiffure) en zelfs een 'hoofddeksel' kan met het woord coiffure aangeduid worden.
Coiffage betekent 'het zich kappen (of kammen)' of 'het bedekken' en een hoed die coiffant is, kleedt/staat goed. Dit laatste kan ook van een haarsnit gezegd worden.
Dan hebben we tenslotte nog het werkwoord décoiffer dat verschillende dingen kan betekenen: 'haren/kapsel in de war brengen', 'een hoofddeksel afnemen', 'de capsule van een fles halen' of 'de kap van een granaat afnemen', maar ook figuurlijk 'ergeren, frustreren'. Met se décoiffer kun je bedoelen dat je je hoef afneemt.
Van dit werkwoord zijn twee zelfstandige naamwoorden afgeleid, nl. décoiffage en décoiffement die beide staan voor 'verwijdering van het kapje van een vuurpijl'.
volgende keer:
zetten we de politie in het zonnetje...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten