panneaux insolites : je me suis pris le chou

ik heb het mezelf moeilijk gemaakt / ik heb me in de nesten gewerkt

Een paar weken geleden zagen we een heleboel groenten voorbijkomen, dat doen we nog een keer over met een lightversie. Op dit bord staat te lezen:

'Je me suis pris dans le chou avec une frisée qui racontait des salades. Quand on ne mâche pas ses mots, tout peut tourner au vinaigre.'

Letterlijke vertaling:

'Ik heb me in de kool genomen met een krulandijvie die salades vertelde. Wanneer je niet op je woorden kauwt, kan alles azijn worden.'

Betekenis:

'Ik heb me in de nesten gewerkt met een krullekop die onzin uitkraamde. Als je er geen doekjes om windt, dan kan alles in de soep lopen.'

volgende keer:
volgt na de pinksterdagen...

dur au mal

niet kleinzerig / een hoge pijngrens hebbend
('hard in pijn')

Iemand die pijn langer kan verdragen dan gemiddeld en dus niet zo snel het gevoel heeft dat die pijn ondraaglijk wordt, kan in het Frans dur au mal genoemd worden. Dur is 'hard' of 'moeilijk', un dur is wat in het Engels ook wel (a) tough (one) genoemd kan worden. 

volgende keer:
hebben we hele mooie bloemkolen...

sentir le sapin

met één been in het graf staan / op zijn laatste benen lopen
('de kerstboom ruiken')

Ik weet het, het is niet bepaald het seizoen. We verlangen met zijn allen naar de zomer en zijn met onze gedachten dus zeker niet bij kerstmis, maar dat geldt dan ook voor de figuurlijke betekenis van deze uit de zeventiende eeuw daterende uitdrukking. Aan het onvermijdelijke einde denken we liever ook niet. Tegenwoordig worden er vaak duurdere houtsoorten voor gebruikt, maar eeuwenlang werden doodskisten van vurenhout gemaakt. In de achttiende eeuw heette een doodskist zelfs een redingote de sapin ('een jas van vurenhout'). 

volgende keer:
zijn we niet kleinzerig...

resserrer les boulons

de teugels aanhalen / strenger worden
('de klinkbouten aandraaien')

Als je wilt dat een bouwsel stevig is en niet zomaar weer uit elkaar valt, is het zaak de moeren flink vast te draaien. Figuurlijk betekent de uitdrukking dat je mensen stevig aanpakt zodat ze weer in het gareel komen en doen wat je van ze wilt.

volgende keer:
ruiken we de kerstbomen al...

en avoir gros sur la patate

te veel op je bord hebben liggen / in zak en as zijn
('het dik op de aardappel hebben')

Op het plaatje lijkt de man eerder onder een flinke aardappel gebukt te zijn, maar de uitdrukking is niet 'onder' maar 'op' de aardappel. Het is een twintigste-eeuwse variant van en avoir gros sur le coeur met dus het hart in plaats van de aardappel en betekent dat je teleurgesteld bent en bedroefd en dat je bijna in huilen uitbarst.

volgende keer:
gaan we schroeven draaien...

convoquer le ban et l'arrière-ban

de gehele meute uitnodigen / de hele kliek bijeenroepen
('de ban en de achterban bijeenroepen')

In de feodale tijd was er sprake van een piramidaal stelsel met de koning aan top, gevolgd door een hele serie vazallen die weer een onderlinge verhouding leenheer-leenman hadden. Als de koning 'de ban bijeenriep' (in het Frans crier le ban), dan riep hij al zijn directe vazallen bijeen om ergens tegen ten strijde te trekken. Met de arrière-ban werden de edelen bedoeld die weer vazal waren van de directe vazallen van de koning. 

volgende keer:
hebben we het over een grote aardappel...

dessins humoristiques : je ne veux pas retourner à l'école

Nee! Ik wil niet terug naar school!!!
- Dat weet ik wel, maar je moet toch gaan...
Waarom ?
- Omdat jij de leraar bent!!!

ik wil niet terug naar school

Het is eindelijk mooi weer, maar de twee weken meivakantie zijn ten einde... ik wil niet terug naar school...

Maar ik ga me niet opsluiten op het toilet. Morgen weet ik weer waarom het zo'n mooi vak is en zo niet... dan wordt het vanzelf zomer.

volgende keer:
roepen we alles en iedereen bij elkaar...

panneaux insolites : ne traverse pas ce champ

Pas op voor de stier

'LOOP NIET OVER DIT VELD. Tenzij je het kunt in 9 seconden, want de stier doet er 10 seconden over.'

volgende keer:
zitten we op hete kolen...

une cervelle de moineau

een kip zonder kop
('een mussenbrein')

Hoe kleiner de herseninhoud, hoe kleiner de intelligentie plegen we weleens te denken, maar moeten we niet eerder kijken naar de verhouding van de herseninhoud tot het gehele lichaamsgewicht? Dat werpt dan weer een heel ander licht op de zaak: bij Einstein gaat het om 2,5 %, bij een mus om 7 %.
Maar iemand met een mussenbrein gedraagt zich in het Frans als een kip zonder kop, zonder herseninhoud dus. Belangrijker dan de herseninhoud is in deze uitdrukking, die al sinds de zeventiende eeuw in het Frans te vinden is, het gedrag van de kleine vogel dat als frivool en onbezonnen werd beschouwd.

volgende keer:
hollen we door de velden...