woensdag 31 mei 2023

se rincer l'oeil

je ogen de kost geven
('het oog spoelen')

... maar dan wel in een specifieke voyeuristische betekenis, nl. wanneer je getuige bent van een erotische scène of van een opwindende naakte verschijning. Dan wil je natuurlijk een helder beeld hebben, dus kan het een goed idee zijn je ogen schoon te spoelen. De uitdrukking die sinds het begin van de negentiende eeuw bestaat, is waarschijnlijk een uitbreiding van het al bestaande se rincer le gosier ('de keel spoelen') voor 'drinken'.

volgende keer:
ruiken we een takkenbos...

dinsdag 30 mei 2023

se porter comme un charme

- Hij is in blakende gezondheid.
- Verbaast me niets. Heb je zijn coach gezien?

in blakende gezondheid zijn / zo fris als een hoentje zijn

('zich dragen als een betovering')

Se porter (lett. 'zich dragen') wordt gebruikt om het over iemands gezondheid te hebben. Il se porte bien kun je vertalen met 'het gaat goed met hem (qua gezondheid)' en je kunt iemand ook Porte-toi bien ! ('het ga je goed / blijf gezond') toewensen. Een charme is een 'betovering'. Iemand die charmant is, is dus eigeniljk 'betoverend'. Hij of zij betovert je met zijn of haar charme. En daarom zeg je voor 'Aangenaam' bij een kennismaking ook Enchanté(e) in het Frans. Je bent als het ware betoverd door de charme van degene met wie je kennismaakt. Iemand die zich se porte comme un charme 
is dus buitengewoon gezond. Iets wat door de Fransen kennelijk als iets heel ongewoons wordt beschouwd, want naast de uitdrukking se porte comme un charme bestaat ook se porter à merveille. Een goede gezondheid is dus ofwel te danken aan een betovering of aan een wonder...

volgende keer:
geven we onze ogen de kost...

maandag 29 mei 2023

se frotter les mains

zich in de handen wrijven
('zich de handen wrijven')

In een groot deel van de westerse landen is handen wrijven een gebaar dat tevredenheid uitdrukt. Daar kan ook de connotatie van leedvermaak bijkomen. In de Franse taal kan het gebaar ook achterwege worden gelaten en kun je zeggen Je m'en frotte les mains om je tevredenheid uit te drukken. De uitdrukking is niet beperkt tot individuen. Ook bedrijven of organisaties kunnen zich in de handen wrijven.

volgende keer:
hopen we weer zo fris als een hoentje te zijn...

zondag 28 mei 2023

dessins humoristiques : qu'est-ce que c'est que cette chose-là ?

wasda?

Sommige talen kennen meer redundantie dan andere. Redundant is het gebruiken van woorden die je strikt genomen niet nodig hebt om uit te drukken wat je bedoelt. Je zou ze ook weg kunnen laten. Soms voegen ze een zekere nuance toe, maar vaak is het ook onnodige ballast, althans zo kan het ervaren worden door nieuwe taalleerders. Die frustratie blijkt wel uit het voorbeeld dat de Engelstalige taalleerder hiernaast geeft. Ook wij Nederlanders willen nog wel eens onze wenkbrauwen optrekken bij een zinnetje als dit: Qu'est-ce que c'est que cette chose-là ? (lett. 'Wat is dit dat dat is dat dat ding daar?'). Wasda?

volgende keer:
wrijven we ons in de handen...

zaterdag 27 mei 2023

français de la rue : se brosser

op je buik schrijven / naar iets kunnen fluiten / het wel kunnen schudden
('zich borstelen/poetsen')

Brosser betekent letterlijk 'borstelen' (se brosser les cheveux) of 'poetsen' (dat je met een tandenborstel doet). Begin negentiende eeuw stond brosser in het argot ook voor 'missen' of 'overslaan' Zo kon je se brosser le ventre (lett. 'je buik poetsen/borstelen'/'over je buik wrijven') als je het eten oversloeg, waarbij je ook daadwerkelijk over je buik wreef om bij wijze van spreken op die manier de honger te verdrijven. Vandaar heeft de uitdrukking zich uitgebreid naar alles waar je naar streefde maar niet kon bereiken.

volgende keer:
hebben we het over redundantie in taal...

vrijdag 26 mei 2023

rouler carrosse

op grote voet leven / wie het breed heeft, laat het breed hangen
('koets rijden')

Enkele eeuwen geleden was het een aanzienlijk kostbaardere zaak in een eigen koets te kunnen rondrijden dan het nu is een eigen auto te bezitten. Je moest niet alleen het voertuig aanschaffen, maar ook de paarden, een koetsier en eventuele lakeien inhuren en zorgen voor het onderhoud. Wie zich dus in een eigen koets liet rondrijden, liet daarmee zien goed in de slappe was te zitten. Aanvankelijk luidde de uitdrukking avoir de quoi faire rouler une carrosse ('genoeg middelen hebben om een koets te laten rijden'). Begin achttiende eeuw werd de uitdrukking ingedikt tot rouler carrosse.

volgende keer:
kunnen we het wel schudden...

donderdag 25 mei 2023

riche comme Crésus

steenrijk / stinkend rijk
("rijk als Croesus')

De laatste koning van Lydië (in het huidige Turkije), Croesus van Sardes, gold in zijn hoofdstad Sardes in de zevende eeuw voor Christus als een bijzonder rijk man. Toch ontstond de uitdrukking pas veel later, in de zeventiende eeuw na Christus. Croesus dankte zijn rijkdom aan de goudwinning uit een plaatselijke rivier. Deze rivier zou trouwens zo veel goud bevatten omdat de legendarische koning Midas zich er ooit gewassen zou hebben...
Hij was overigens ook een schoolvoorbeeld van het cliché 'geld maakt niet gelukkig'. Hij verloor zijn zoon Atys en werd verslagen door Cyrus. Dat laatste pakte overigens dan weer niet zo heel slecht uit, aangezien hij door zijn overwinnaar gespaard werd en zelfs zijn vriend en raadgever werd.

volgende keer:
gaan wij ook maar eens op grote voet leven...

woensdag 24 mei 2023

qui paye ses dettes s'enrichit

wie zijn schulden betaalt, verarmt niet
('wij zijn schulden betaalt, verrijkt zich')
 

... is volgens de spotprent het motto van het IMF. In minder schrijnende gevallen gaat dit misschien op, maar het blijft natuurlijk makkelijk gezegd door iemand die zijn zaken op orde heeft.
En dan nog blijft het vooral een 'morele' verrijking. Als je geen schulden meer hebt, voel je je opgelucht, ook al ben je strict genomen niet rijker maar armer geworden. Het is en blijft daarmee dan ook een sterk moralistische uitdrukking die in de praktijk het vaakst gebezigd wordt door... de schuldeisers.

volgende keer:
worden we stinkend rijk...

dinsdag 23 mei 2023

querelles intestines

een paleisrevolutie / interne strubbelingen / ruzie in de tent
('ingewandenruzies')

Het eerste beeld dat bij me opkomt bij de term querelles intestines is dat van pijnlijke darmkrampen. Intestins is namelijk het Franse woord voor 'darmen' of 'ingewanden' en als daar strubbelingen plaatsvinden, dan is dat een pijnlijke zaak. Maar figuurlijk staat het voor 'intern'. Een guerre intestine is een ander woord voor een guerre civile ('burgeroorlog'). Toch is dit beeld ook goed te begrijpen. Als het waar is wat we gisteren in het nieuws hoorden, nl. dat er inmiddels Russische verzetsgroepen zijn die in Rusland zelf aanslagen plegen, dan zal Poetin daar flink mee in zijn maag zitten. En Rennies komen dankzij de internationale sancties vast het land niet meer in...

volgende keer:
gaan we onze schulden afbetalen...

maandag 22 mei 2023

prendre au mot

iemand op zijn woord / op zijn blauwe ogen geloven
('op het woord nemen')

Aan het eind van de vijftiende eeuw, toen deze uitdrukking ontstond, betekende mot o.a. een prijsvoorstel. Net als in veel niet westerse landen op dit moment bestonden er in die tijd geen vastgelegde prijzen en moest er worden afgedongen. De verkoper deed een eerste prijsvoorstel dat doorgaans (veel) hoger lag dan de werkelijke prijs waarvoor de verkoper bereid was zijn product te verkopen.Vervolgens is het de bedoeling dat de beoogde koper gaat afdingen tot men tot een voor beiden acceptabel bedrag komt. Soms kwam en komt het echter voor dat de koper meteen het eerste voorstel accepteert, tot verbazing en tevredenheid uiteraard van de verkoper. Naar analogie hiervan wordt de uitdrukking gebruikt voor de situatie dat mensen tegen de verwachting van de ander in meteen geloven wat diegene beweert.

volgende keer:
krijgen we ruzie met onze ingewanden...

zondag 21 mei 2023

dessins humoristiques : je vais le quitter

ik ga bij hem weg

Van je beste vriend(inn)en moet je het hebben, vooral als je een beetje steun van hen verwacht...

'Ik ga bij hem weg. Ik denk dat hij me bedrogen heeft!'
- 'Nee, dat denk ik niet!'
'En hij is waardeloos in bed!'
- 'Nee, dat vind ik niet...'

volgende keer:
geloven we u op uw woord...

zaterdag 20 mei 2023

français de la rue : feuilles

oren
('bladeren')

Misschien neemt deze jongeman geen blad voor de mond, hij doet dat wel voor zijn oor. In het Frans kan dat oor zelf trouwens ook aangeduid worden met feuille, waarschijnlijk door de vormovereenkomst van een oor en een blad. Denk bijvoorbeeld aan een eikenblad. Als je dur de la feuille (lett. 'hard van het blad') bent, dan ben je hardhorend en heb je dus gehoorproblemen.

volgende keer:
maken we het uit...

vrijdag 19 mei 2023

plein aux as


schatrijk / goed in de slappe was

('vol in de azen')

Als je een hand vol azen hebt, heb je tegenwoordig goede kaarten en kun je dus ook hoge kaart spelen. Dat is niet altijd zo geweest. Ooit was de getalswaarde (en bij sommige kaartspelletjes is dat nog steeds zo) van de aas 1 punt en in de elfde eeuw betekende être à as dan ook 'blut zijn'. Maar aan het eind van de negentiende eeuw bestonden twee uitdrukkingen être plein ('vol zijn') en être à l'as die beide betekenden dat je goed in de slappe was zat. De combinatie être plein aux as verscheen aan het begin van de twintigste eeuw. Dat de azen hier in het meervoud worden genoemd, komt misschien door het pokerspel, waarin de term full aux as (inderdaad met het Engelse woord voor plein), werd gebruikt als je grote kans had het spel te winnen en dus je zakken te vullen.

volgende keer:
nemen we geen blad voor onze mond, maar voor onze oren...

donderdag 18 mei 2023

un pied-noir

een Fransman uit Algerije

('een zwartvoet')

Vandaag weer een geschiedenislesje en wel een over de koloniale geschiedenis. Waar wij een zwarte bladzijde hebben met de politionele acties in voormalig Nederlands-Indië, zo heb je in Frankrijk een roerige geschiedenis met Algerije, dat uiteindelijk na een bloedige oorlog in 1962 onafhankelijk werd van Frankrijk. Daarvoor maakte het land integraal deel uit van Frankrijk. Dit komt overigens nog steeds voor. Frankrijk heeft nog steeds de zogenaamde DOM-TOM (départements d'outre-mer en territoires d'outre-mer). De TOM zou je kunnen vertalen als 'overzeese gebiedsdelen', de DOM zijn 'overzeese departementen' en die worden beschouwd als 100 % Frans. Ik ervoer dat zelf toen ik vanuit Suriname de rivier overstak naar Frans Guyana. Het eerste wat je dan ziet is een bord van de Europese Unie en Frankrijk met de maximumsnelheid aldaar. Vervolgens betaal je daar in Zuid-Amerika met de euro. 
Maar revenons à nos moutons in Algerije. Algerije was dus tot eind jaren vijftig ook integraal onderdeel van Frankrijk en er woonde met name in Algiers en Oran een grote kolonie Fransen, waarvan een groot deel al generaties lang. Deze Fransen werden in Algerije pieds-noirs ('zwartvoeten') genoemd. Over de reden waarom bestaan vele theorieën. Niemand weet het echt zeker. Zo zou deze naam in 1830 door de autochtone bevolking gegeven zijn aan de Franse soldaten en kolonisten, omdat zij zwarte laarzen droegen. Of het zou komen omdat de kolonisten die de moerassen drooglegden en druiven trapten daar zwarte voeten van kregen. De cowboymentaliteit van de eerste kolonisten zou hebben doen denken aan de indianenstam van de zwartvoeten. Weer anderen beweren dat de naam zou komen van een zekere Jean-Baptiste Piednoir, soldaat uit Mayenne, die op 14 juni 1830 in Algerije aan land ging. De kolenstokers op de schepen naar Algerije werkten blootvoets en zouden daardoor dus zwarte voeten hebben gekregen. De verklaringen zijn legio, maar we kunnen niet meer achterhalen welke daarvan de juiste is. Bovendien is het zo dat de aanduiding pieds noirs aanvankelijk juist werd gebruikt voor de autochtone bevolking zelf, misschien omdat zij doorgaans op hun blote voeten liepen, zonder schoenen, in de kolenmijnen werkten of in de loopgraven tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het was in feite een racistische aanduiding voor de oorspronkelijke bevolking.
En om het nog ingewikkelder te maken, tijdens en rond de Tweede Wereldoorlog werd de term juist gebruikt voor álle Europeanen (en zelfs Afrikanen) die voet aan wal zetten in Algerije. De betekenis die het woord nu nog steeds heeft in de Franse taal (Fransen wonend in Algerije) heeft het pas definitief gekregen in het begin van de jaren vijftig van de vorige eeuw, toen er met name in Marokko roerige tijden waren en een plaatselijk dagblad kopte Les Pieds-Noirs passent à l'attaque ! ('de pieds-noirs gaan over tot de aanval'). Met de pieds-noirs werden hier Franse ingezetenen bedoeld die zich verzetten tegen de ophanden zijnde onafhankelijkheid. Zij woonden niet in het huidige Algerije, maar in een wijk van Casablanca. Andere Franse bewoners van Casablanca en later van de hele Maghreb (Marokko-Algerije-Tunesië) gingen de naam als geuzennaam overnemen. Voor de Fransen van het 'moederland' bleef de naam echter een negatief geladen betekenis houden. Toen na de onafhankelijkheid van de Maghreb de meeste pieds-noirs naar Frankrijk emigreerden, werd daar al snel een onderscheid gemaakt tussen de pieds noirs en de Français de souche ('Fransen van eigen bodem'). Wat dat betreft leren we het nooit...

volgende keer:
spelen we hoge kaart...

woensdag 17 mei 2023

partir les pieds devant

de pijp uitgaan
('met de voeten naar voren vertrekken')

Deze uitdrukking bestaat al sinds de vijftiende eeuw en het gaat er hier om dat je niet op een verticale maar horizontale manier je huis verlaat. Maar waarom dat per se met de voeten eerst is en niet met het hoofd, wordt niet helemaal duidelijk. Er is wel eens geopperd dat het zo wordt gezegd omdat je doorgaans met het hoofd eerst wordt geboren, met de voeten eerst sterven zou dan de perfecte tegenhanger zijn.
Tja, we zullen er ooit allemaal aan moeten geloven. Misschien is het geruststellend te weten dat zelfs wanneer je eenmaal met de voeten naar voren op je laatste rustplek ligt er nog mensen zijn die een vruchtbare toekomst verwachten als ze je aanraken. Dat geldt in ieder geval voor deze student (ik ben het precieze verhaal helaas vergeten, misschien kan iemand me helpen) die hier al meer dan honderd jaar ligt en die in al die jaren zichtbaar op een zekere plaats betast is...

volgende keer:
krijgen we zwarte voeten...

dinsdag 16 mei 2023

Paris vaut bien une messe


Parijs is wel een mis waard / een spiering uitwerpen om een haring te vangen

('Parijs is wel een mis waard')

Een klein geschiedenislesje vandaag. Soms moet je een klein offer brengen om een groter voordeel te behalen. Dat besefte Henri de Navarre - de latere koning Henri IV - in de zestiende eeuw, hoewel sommigen de uitspraak Paris vaut bien une messe toedichten aan zijn raadsheer Maximilien de Béthune, beter bekend als Sully.

In de zestiende eeuw werd Frankrijk geteisterd door godsdienstoorlogen. Steeds meer edelen bekeerden zich in die eeuw tot het protestantisme, maar de Franse koning moest een toonbeeld zijn van katholicisme. Toen koning Henri III kwam te overlijden, wees hij Henri de Navarre aan als zijn opvolger. Deze had zich echter bekeerd tot het protestantisme. Hij moest een flinke strijd leveren, zowel letterlijk als figuurlijk, om de troon ook daadwerkelijk te veroveren en ja, hij kwam er niet onderuit, daarvoor moest hij zich ook bekeren tot het katholiscisme. Dat gebeurde op 25 juli 1593 en daarbij zou hij (of zijn raadsheer) de beroemde zin hebben uitgesproken, dat Parijs (het koningschap) wel een mis (bekering tot het katholicisme) waard was.

volgende keer:
brengen we het ultieme offer...

maandag 15 mei 2023

occupe-toi de tes oignons

bemoei je met je eigen zaken / schoenmaker, hou je bij je leest
('houd je bezig met je uien')

Het kan een ontroerende zaak zijn om je met uien bezig te houden, maar dat ligt niet ten grondslag aan deze uitdrukking. Die is laten we zeggen veel laag-bij-de-grondser of in ieder geval minder ontroerend. De verkorte vorm oigne voor oignon is een van de vele argot-aanduidingen voor zowel 'anus', 'kont' als 'voeten'. Se le mettre dans l'oigne was in het begin van de twintigste eeuw dan ook een uitdrukking van minachting, denk aan ons 'steek het maar in mijn/je...'. En zo hoor je tegenwoordig ook nog wel Occupe-toi de tes fesses (lett. 'houd je bezig met je billen') en Occupe-toi de tes pieds (lett. 'houd je bezig/zorg voor je voeten'). 
Toch zijn er ook taalkundigen die wel degelijk aan de letterlijke betekenis van uien denken. Volgens hen zou de uitdrukking te herleiden zijn tot een gewoonte in het midden van Frankrijk, waar vrouwen een klein beetje onafhankelijkheid hadden bevochten door het recht te krijgen op een klein stukje land hun eigen producten te verbouwen om die vervolgens op de markt te verkopen voor een klein zakcentje. Als de vrouwen zich vervolgens te veel bemoeiden met de zaken van hun man (naar hun zin), dan konden die tegen hun vrouwen zeggen dat ze maar voor hun uien moesten gaan zorgen...

volgende keer:
gaan we naar de mis in Parijs...

zondag 14 mei 2023

dessins humoristiques : l'île de la tentation des chaussettes

Temptation Island voor sokken

Vorige week stipte ik al even het probleem aan van de sokken die verdwijnen in de wasmachine. Hier wordt de wasmachine zelfs vergeleken met Temptation Island voor sokken: ze komen samen aan en vertrekken gescheiden van elkaar...

volgende keer:
zorgen we voor uien...

zaterdag 13 mei 2023

français de la rue : emballer

inpakken/versieren / in de bak gooien
('inpakken')

'Wat kook je om iemand in te pakken?' is de vraag op het plaatje. Het woord voor inpakken, emballer, kan in het alledaagse Frans twee afgeleide betekenissen hebben, een positieve en een negatieve. In de positieve zin moet je denken aan het inpakken van een cadeautje: je maakt iets mooier, je versiert iets om daarmee ook iemand te versieren. Maar als de politie het met je doet, is dat waarschijnlijk niet om je te versieren, maar om je vast te zetten. De oorsprong van het woord emballer is trouwens mettre en balle ('in een baal/zak doen'), het heeft dus niets met ballen of kogels te maken, ook niet als je in de gevangenis wordt gezet. Denk dan maar eerder aan de zak van Sinterklaas...

volgende keer:
komen we nog een keer terug op de sokken die verdwijnen in de wasmachine...

vrijdag 12 mei 2023

nul n'est prophète en son pays

niemand is profeet in eigen land / een profeet wordt in zijn eigen land niet geëerd
('niemand is profeet in zijn land')

Het zal niet verbazen dat de oorsprong van deze uitdrukking in de bijbel ligt, zowel in het evangelie van Mattheüs als in dat van Lucas. Daar wordt verteld dat Jezus terugging naar Nazareth, de plek waar hij was opgegroeid en dat hij daar bespot werd en sarcastische opmerkingen kreeg, omdat ze hem daar nog kenden als timmermanszoon en niet als zoon van God. Mattheus voegt zelfs toe dat Jezus daar niet veel wonderen verrichtte vanwege hun gebrek aan geloof. In zijn huidige vorm en betekenis bestaat de uitdrukking sinds halverwege de zeventiende eeuw.

volgende keer:
pakken we u in...

donderdag 11 mei 2023

n'en pouvoir mais

met lamheid geslagen zijn / onmachtig/krachteloos zijn / aan handen en voeten gebonden zijn
('er niet van kunnen maar')

Aan de zinsbouw van de uitdrukking kun je zien dat het om een hele oude uitdrukking gaat, want volgens de moderne regels is die niet grammaticaal, vooral vanwege dat in de lucht hangende voegwoord mais. In de twaalfde eeuw was het woord mais ('maar') echter ook een bijwoord, afkomstig uit het Latijn magis ('meer'). N'en pouvoir mais betekende dus in feite hetzelfde als het huidige n'en pouvoir plus ('niet meer kunnen').

volgende keer:
zijn we benieuwd wat de profeet ons te vertellen heeft...

woensdag 10 mei 2023

ne pas avoir deux sous de jugeote

geen licht zijn / ze niet allemaal op een rijtje hebben
('geen twee stuivers gezond verstand hebben')

Op het plaatje wordt gespeeld met twee betekenissen van het woord sens. Dit woord kan onder andere 'richting' (zoals dus hier in mauvais sens, 'verkeerde richting') als 'verstand' (in de combinatie bon sens 'gezond verstand') betekenen. Het woord jugeote is voor het eerst in 1871 aangetroffen in een brief van Flaubert, in de betekenis van 'oordelingsvermogen', een variant van jugement dus, en iemand die daar maar voor twee stuivers van heeft, heeft er dus niet veel van.

volgende keer:
zijn we aan handen en voeten gebonden...

dinsdag 9 mei 2023

moulin à paroles

spraakwaterval / kletsmajoor
('woordenmolen')

Zoals een waterval onophoudelijk water in de afgrond stort, zo produceren de wieken van een molen voortdurend windvlagen. Daarmee kan iemand worden vergeleken die maar niet ophoudt woorden te produceren. De uitdrukking bestaat in het Frans sinds de tweede helft van de achttiende eeuw in de huidige betekenis. Een eeuw eerder was moulin à paroles overigens al een metafoor voor de tong, waarin de molen dus alleen nog stond voor het voortbrengingsmechanisme van taal en het aspect van de onophoudelijkheid ervan nog niet centraal stond.

volgende keer:
geven we geen twee stuivers voor iemands oordeel...

maandag 8 mei 2023

Dieu reconnaîtra les siens

God kent de zijnen
('God zal de zijnen herkennen')

De volledige zin is Tuez-les tous, Dieu reconnaîtra les siens, ofwel: "Dood ze allemaal, God zal de zijnen herkennen". Hoewel deze zin pas in de zeventiende eeuw op schrift verscheen, zou hij voor het eerst zijn uitgesproken door Arnaud Amalric, abt van Cîteaux en gezant van paus Innocentius III op 12 juli 1209 bij het beleg van Béziers. Het ging om de strijd tegen de Catharen, die als ketters gezien werden en die met hun afwijkende leer veel succes hadden in het zuiden van Frankrijk. Om deze trend te stoppen en omdat men van buiten niet kon zien of iemand de Cathaarse leer aanhing of niet, ging men over tot het lukraak vermoorden van mensen. Deze strijd begon in 1209 in Béziers en zou voortduren tot 1255 in Quéribus. Maar toen dus in Béziers, aan het begin van deze Catharenvervolging, de Catharen vanuit hun fort waren gevlucht tussen de 'normale' gelovigen, zou Amalric uitgeroepen hebben ze alllemaal maar te doden. God zou wel kunnen zien wie er daadwerkelijk schuldig waren en die zouden hun plek in de hel verdienen, terwijl de onschuldigen de hemel zouden mogen betreden. En zo werden in naam van de kerk tussen de 20.000 en 30.000 mensen afgeslacht. 

volgende keer:
geven we de molens het woord...

zondag 7 mei 2023

panneaux insolites : une de perdue dix de trouées

Mijn sokken s'ochtends:
één verloren, tien met gaten erin!
niet het einde van de wereld, al zie je er geen gat meer in

Deze observatie wordt waarschijnlijk door meerderen gedeeld, en dan hebben we het nog niet eens over die ene sok die altijd nog in de wastrommel blijft liggen, als je denkt alle was uit de wasmachine te hebben gehaald. 
Maar iemand die de Franse taal goed machtig is, ontdekt ook dat hier sprake is van een woordspelletje, nl. met de uitdrukking un de perdu, dix de retrouvés (lett. 'één verloren, tien teruggevonden'), dat je kunt gebruiken om iemand gerust te stellen die door een grote teleurstelling een en ander niet meer in juiste proporties kan zien. Wij zouden dan zoiets zeggen: 'Het is niet het einde van de wereld' en als het bijvoorbeeld om een verbroken relatie gaat (niet dat dat helpt): 'Voor hem tien anderen!'. Tja, je moet wat zeggen als de ander er even geen gat meer in ziet...

volgende keer:
herkent God zijn gelijken...

zaterdag 6 mei 2023

français de la rue : damer

vreten / eten

De Franse taal - het zal niet verbazen - heeft veel woorden voor 'eten' en in de straattaal dan niet zozeer voor het verfijnd eten en de haute cuisine, maar juist voor het onbegrensd gulzig eten, je maag volproppen met troosteten, zullen we maar zeggen. Een van die vele woorden is het werkwoord damer dat als eigenlijke betekenis 'vaststampen' heeft. Denk hierbij aan sneeuw die stevig vastgestampt wordt door speciale sneeuwwagens om een weg weer berijdbaar te maken. Op dezelfde manier kun je je maag volstampen met voedsel, zodat er een vaste laag ligt die verhindert dat je enige tijd een hongergevoel zult hebben...

volgende keer:
is het niet het einde van de wereld, ook al zie je er geen gat meer in...