vrijdag 3 juni 2022

suppôt de Satan

Sorry, suppoost van de duivel! Ik heb op de
grond een cirkel van zout getrokken, zodat jouw
noodlottige krachten niet kunnen wer...
een suppoost van de duivel / een duivelskind / een helleveeg

Men mag zich afvragen waar bepaalde volksuitdrukkingen
vandaan komen, bijvoorbeeld suppôt de Satan:
- Satan! Tijd voor je zetpil!
- Nu?
Bij het woord 'suppoost' denken wij tegenwoordig aan iemand die surveilleert in een museum, in het Frans een gardien of een surveillant, maar het is ook het woord voor 'handlanger, dienaar', in ons geval hebben we het dus over een handlanger van de duivel, of een duivelsdienaar. Het komt van het Latijnse werkwoord supponere ('onderplaatsen'), en daarmee is een suppôt dus een ondergeschikte, net als een suppositoire ook letterlijk 'van onderen geplaatst' wordt. Dat is namelijk een zetpil. Dit meerlettergrepige woord wordt in het gangbare Frans meestal afgekort tot suppo, zodat de uitdrukking van vandaag klinkt als 'Satans zetpil'. In de legendes over de duivel, handelt dit kwaadaardige wezen niet in zijn eentje, maar wordt hij bijgestaan door een leger demonen.
Weer even terug naar de betekenis van het woord suppôt. In de dertiende eeuw werd het woord gebruikt in de betekenis van 'vazal' of 'onderdaan'. In de zeventiende eeuw, toen het feodale stelsel langzaam aan het verdwijnen was, ging het 'ondergeschikte (werknemer)' betekenen en al snel kreeg het de pejoratieve betekenis van 'aanhanger van een slechte zaak'. En zo ontstond in de achttiende eeuw de uitdrukking die we vandaag behandelen, de 'duivelsdienaar'.

volgende keer:
luisteren we naar een zigeunerjongen... of juist niet?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten