vrijdag 17 maart 2023

en bonne et due forme

volgens het boekje / volgens de regelen der kunst
('in goede en verschuldigde vorm')

Het klinkt misschien in eerste instantie als 'in goede vorm zijn', maar het woord forme kan verschillende betekenissen hebben. Het kan verwijzen naar het uiterlijk voorkomen van dingen (vierkant, rond, driehoekig) e.d. en inderdaad naar de lichamelijke conditie van iemand (être en forme), maar het kan ook slaan op het gedrag. Zo kun je je vormelijk (formeel) gedragen en kun je volkstaal van formele taal onderscheiden. Aan deze laatste betekenis ('hoe heurt het eigenlijk?') moet je denken bij de uitdrukking van vandaag. In de zestiende eeuw verwees la forme vooral naar de hoofse/hoffelijke gedragscode en daarvan afgeleid ook naar het respecteren van regels op o.a. juridisch gebied. Bij Molière vinden we al de combinatie en bonne forme (dat nu eerder begrepen zou worden als 'goed in vorm') en in 1700 de huidige vorm en bonne et due forme. Vooral die toevoeging van due (vrouwelijk van ) dat 'verschuldigd, zoals het moet' betekent, maakt de huidige betekenis extra duidelijk.

volgende keer:
gaan we viool spelen...

Geen opmerkingen:

Een reactie posten