('voor een punt verloor Martin zijn ezel')
Er bestaan twee verklaringen voor het ontstaan van deze uitdrukking. De eerste vertelt over twee geestelijken, van wie de ene Martin heette, die elkaar het recht betwistten om de abdij van Sonane (jawel, son âne) te verwerven. Martin zou het proces hebben verloren omdat in de verkoopacte een punt verkeerd geplaatst stond.
De tweede verklaring gaat als volgt: de abt van Asello, in Italië, wilde op de deur van zijn abdij de volgende inscriptie aanbrengen: Porta, patens esto. Nulli claudaris honesto ('Deur, blijf open staan. Blijf voor geen enkel eerlijk/eerzaam man gesloten'). Maar degene die de inscriptie moest aanbrengen, vergistte zich en graveerde Porta, patens esto nulli. Claudaris honesto ('Deur, blijf voor niemand openstaan. Blijf voor een eerlijk/eerzaam man gesloten'), precies het tegenovergestelde dus, door de verplaatsing van een punt. Toen de paus dit nieuws vernam, ontnam hij Martin de zeggenschap over de abdij en gaf deze aan een ander. Hij liet de fout in de inscriptie corrigeren en zou eraan hebben toegevoegd: Uno pro, puncto caruit Martinus Asello ('Voor een punt verloor Martin Asello.'). En aangezien Asello erg leek op asellus dat 'ezeltje' betekent, ontstond hieruit de uitdrukking die we vandaag bespreken.
Maar er hebben ook andere varianten van de uitdrukking bestaan: in de dertiende eeuw pour un point perdit Gibert son âne, in de vijftiende pour un seul point, Gaubert perdit son église, aan het eind van diezelfde eeuw pour un point perdit Martin son âne, en voor ons misschien nog de meest hoopvolle variant: in de zestiende eeuw: pour un point Baudet perdit son âne...
volgende keer:
wordt een oude man beroofd...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten