panneaux insolites : téléphone attaché à un fil

telefoon aan de lijn

om over na te denken:

Toen de telefoon vastzat aan een snoer, waren de mensen vrij...

volgende keer:
gaan we naar de Seychellen...

abattre ses cartes

zijn kaarten op tafel leggen
('zijn kaarten neerleggen')

De eerste betekenis van abattre is 'vellen, slopen' en we kennen het ook als 'doden, neerschieten'. Vandaar ook een abattoir, een 'slachthuis'. Maar ook ons Nederlandse 'neerleggen' kan die twee betekenissen hebben. In combinatie met cartes ('kaarten') of jeu ('spel') betekent het 'op tafel leggen'. Je laat dan zien wat voor kaarten je hebt en figuurlijk dus wat je intenties zijn.

volgende keer:
gaan we bijen houden...

planter ses choux

achter de geraniums gaan zitten
('zijn kolen planten')

Als je met pensioen gaat en de boel de boel laat en niet echt voor belangrijke vervangende werkzaamheden zorgt wordt dat in het Nederlands nog wel eens geringschattend aangeduid met 'achter de geraniums gaan zitten'. In het Frans blijf je in ieder geval wat actiever: je gaat kolen planten. In het Frans zit er meer een plattelandsconnotatie aan vast, waarbij het jachtige stedelijke leven contrasteert met het rustige plattelandsleven. Wie zijn arbeidsleven afsluit, kapt dus met het jachtige stadse leven en zoekt de rust van het platteland op. Maar ja, die kolen groeien niet vanzelf, die zul je eerst toch wel moeten planten...

volgende keer:
leggen we onze kaarten op tafel...

fumer comme une locomotive

roken als een schoorsteen
('roken als een locomotief')

Tegenwoordig produceren met name elektrische locomotieven geen spoortje rook meer, maar dat was wel anders toen treinen nog door stoomlocomotieven werden aangedreven. De stoomwolken die werden uitgestoten konden indrukwekkende proporties aannemen. De vergelijking met een kettingroker is daarom snel gemaakt.

volgende keer:
gaan we kolen planten...

être l'âme damnée de quelqu'un

zijn ziel en zaligheid aan iemand verkopen
('iemands verdoemde ziel zijn')

De getoonde buste is de Anima damnata van Bernini. Tegenwoordig kan de uitdrukking ook zoiets als 'hielenlikker' betekenen, maar het gaat terug op de vele verhalen van stervelingen die hun ziel aan de duivel (of een demon) verkochten in ruil voor voorspoed of een lang en gelukkig leven op aarde. Wat er na hun dood in de eeuwigheid met hun ziel zou gebeuren was van later zorg...

volgende keer:
iets vergelijkbaars geldt misschien voor mensen die blijven roken...

un vin à faire danser les chèvres

bocht / zure wijn
('wijn om de geiten te laten dansen')

Waarom in het Nederlands slechte wijn ook wel met 'bocht' wordt aangeduid mag iemand ook eens uitzoeken. In het Frans kan gezegd worden dat het om wijn gaat die de geiten doet dansen. Dat klinkt in eerste instantie al net zo mysterieus, maar het heeft alles te maken met de manier waarop wijn werd opgeslagen. Tegenwoordig wordt wijn voor hij in de winkel komt opgeslagen in houten of metalen vaten, maar vroeger was dat in zakken van geitenleer. Alleen de goede wijnen werden over grotere afstanden getransporteerd en moesten dus vervoerd worden in deze geitenleren zakken. Voor een wijn die het vervoeren niet waard was, hoefden dus geen geiten te worden opgeofferd. En net zoals de muizen dus dansen als de kat van huis is, konden de geiten dansen van vreugde als de kwaliteit van de wijn onder de maat was.

volgende keer:
bespreken we een verdoemde ziel...

dessins humoristiques : les avions s'écrasent

vliegtuigen storten neer

'Storten vliegtuigen vaak neer?'

- 'Nee, maar één keer.'

Toch een geruststelling...

volgende keer:
hebben we een vrolijk wijntje voor u...

panneaux insolites : si vous n'avez jamais échoué

beroemde mislukkingen

Als u nooit een mislukking hebt meegemaakt, dan hebt u nooit iets nieuws geprobeerd.

Dit ter geruststelling:

- Albert Einstein kon pas praten toen hij bijna vier was. Zijn onderwijzers zeiden dat hij niet ver zou komen.

- Michael Jordan werd op de middelbare school uit het basketbalteam gezet en sloot zich huilend op op zijn slaapkamer.

- Walt Disney werd bij een krant ontslagen vanwege een gebrek aan fantasie en originele ideeën.

- Steve Jobs werd depressief toen hij op 30-jarige leeftijd werd ontslagen

- Oprah Winfrey mocht geen sterpresentator meer zijn omdat ze niet geschikt zou zijn voor de televisie

- De Beatles kregen geen contract meer van de platenmaatschappij Decca omdat ze hun sound niet goed vonden en dat ze absoluut geen toekomst zouden hebben in de showbusiness.

Kortom, er is nog hoop...

volgende keer:
storten er vliegtuigen neer...

filer entre les doigts

tussen je vingers door glippen

Soms heb je het gevoel dat je geen grip op iets hebt, alsof iets je voortdurend ontglipt, zoals zand tussen je vingers, alsof alles als los zand aan elkaar zit.

Dan kun je maar beter even de boel de boel laten en erop uit gaan. Dat doe ik zelf dus vanaf morgen weer even. Over twee weken ben ik weer terug uit het hoge noorden. Tot dan!

volgende keer:
stort er een vliegtuig neer (maak je niet ongerust, ik ga met de trein...)

bon comme la romaine

(je bent) een engel / te goed voor deze wereld
('goed als de Romeinse')

Waren Romeinse vrouwen zulke engelen? Niet als je denkt aan sommige keizersvrouwen die zich bekwaamden in gekonkel en gifmengen. Maar het gaat dan ook in de uitdrukking van vandaag niet om Romeinse vrouwen maar om Romeinse... sla. Deze slasoort werd in de vijftiende eeuw vanuit Italië in Frankrijk ingevoerd en werd meteen bijzonder lekker - in het Frans bon - gevonden. De betekenis van bon (in dit geval 'lekker') heeft zich vervolgens uitgebreid tot de oorspronkelijke betekenis 'goed'. Er zit overigens wel een connotatie bij dit 'goed', nl. 'te goed voor deze wereld', een zekere naieve goedheid dus waarvan anderen gemakkelijk misbruik maken.

volgende keer:
laten we door onze vingers glippen...

une perle rare

een pareltje / een zeldzame parel
('een zeldzame parel') 

Tegenwoordig zijn de meeste in de handel verkrijgbare parels gekweekt. Natuurlijke parels zijn zo zeldzaam dat ze onbetaalbaar zijn geworden. In slechts 1 op de 15.000 oesters ontstaat spontaan een parel. Daarom wordt iemand met zeldzame capaciteiten of een voorwerp van exceptionele schoonheid wel een 'zeldzame parel' genoemd.

volgende keer:
hebben we een goede Romeinse bijdrage...

sur le fil du rasoir

kantje boord / een dubbeltje op zijn kant
('op de draad van het scheermes')

De eerste betekenis van het woord fil is 'draad', maar het staat ook voor het 'scherp', de scherpe kant, van een mes, in dit geval dus een scheermes, scherper dan scherp dus. Op het scherp van de snede zou je dus kunnen zeggen. Daarop is het moeilijk balanceren. Het komt heel nauw. Daar is het koord van een koorddanser niets bij...

volgende keer:
hebben we een pareltje voor u...

sonner les cloches

iemand op zijn donder geven
('de klokken luiden')

Bij het luiden van klokken denken wij eerder aan het 'aan de grote klok hangen' van zaken die men liever verborgen houdt, maar in het Frans betekent sonner les cloches ; 'iemand een flink standje geven'. Een slag op een klok geeft doorgaans een flink lawaai. En dat doet dan weer denken aan ons oplawaai dat 'een grote dreun' betekent. En of je nu iemand op zijn donder geeft (ook een flink lawaai trouwens) of klokkenluider bent, in beide gevallen veroorzaak je waarschijnlijk een flinke dreun...

volgende keer:
scheren we langs de afgrond...

dessins humoristiques : l'effet de l'alcool

de gevolgen van alcohol

Een kleine knipoog naar onze gezagsdragers

'Ik heb u niet zien stoppen bij het stopsignaal. Dat is waarschijnlijk het gevolg van alcohol, hè?'

'Waarschijnlijk, meneer de agent. U kunt maar beter niet drinken tijdens uw werk...'

volgende keer:
luiden we de klokken...

panneaux insolites : snobisme

het toppunt van snobisme

'Het toppunt van snobisme is over Mozart praten zonder ooit een van zijn schilderijen te hebben gezien...'

Juist...

volgende keer:
hebben we het over de gevolgen van alcohol...