vrijdag 11 oktober 2019

famille de mots : pluie

pluie - parapluie - pleuvasser - pleuvoir - pleuvoter - pluvial - pluviner - pluvieux - pluviomètre - pluviôse - pluviosité

Maandenlang werd er geklaagd over de droogte in ons land en nu vragen we ons af wanneer die eindeloze regen nu eindelijk eens ophoudt...
En zo moppert de figuur op het plaatje ook 'En dan te zeggen dat ik vier maanden heb gelijnd om weer in mijn badpak/zwembroek te passen'.
'Regen' is pluie in het Frans (van het Latijnse pluvia) en 'regenen' is pleuvoir. Om je te beschermen tegen de regen draag je een parapluie zoals je je tegen de zon beschermt met een parasol of een parasoleil ('zonnekap'). Regent het niet met pijpenstelen, maar miezert het, dan gebruik je een 'verkleinwerkwoord' als pleuvasser, pleuvoter of pluviner. Het afgeleide bijvoeglijk naamwoord, dat we in het Nederlands als deel van een samentrekking gebruiken ('regen-') is pluvial.  Zo is 'regenwater' bijvoorbeeld eau pluviale, een 'regenton' een réservoir pluvial en het 'regenseizoen' la saison pluvial. Als je het over gewassen zegt, dan betekent dat dat ze groeien zonder kunstmatige irrigatie. 
Het bijvoeglijk naamwoord pluvieux betekent 'regenachtig' (du temps pluvieux 'regenachtig weer') of 'regenrijk' (un climat pluvieux, 'een regenrijk klimaat'). Het daarvan afgeleide zelfstandig naamwoord is pluviosité ('regenachtigheid, regenval'). Je kunt die neerslag meten met een pluviomètre ('regenmeter'). Pluviôse tenslotte was de naam van de vijfde maand in de republikeinse kalender. Van 1793 en 1806 werd in Frankrijk de nu weer gebruikelijke gregoriaanse kalender vervangen door de republikeinse kalender. Die maanden waren trouwens ook niet opgedeeld in vier weken, maar in drie décades (periodes van tien dagen). De 'regen'maand pluviôse duurde van eind januari tot eind februari. We beklagen ons nu dus in oktober, maar het ergste moet misschien nog komen...

volgende keer:
gaan we naar de film...

Geen opmerkingen:

Een reactie posten