vrijdag 18 oktober 2019

famille de mots : terre

atterrer - atterrir - enterrement - enterrer - extraterrestre - terrain - terre - terre-à-terre - terreau - (se) terrer - terrestre - terreux - terrien - terrine - territoire

De toekomst van onze aarde houdt ons momenteel allemaal meer bezig dan ooit, vandaar dat we de woordfamilie terre eens nader gaan bekijken. Onlangs stond de aarde trouwens nog in een ander opzicht in de belangstelling, toen een groep complotdenkers ons ervan probeerde te overtuigen dat de aarde niet rond, maar plat is. Als buitenaardse wezens (des extraterrestres, lett. 'buiten-aardsen') in hun OVNI (objet volant non identifiée, 'niet geïdentificeerd vliegend voorwerp, ofwel UFO) op onze aarde zouden landen (atterrir, lett. 'op-aarden') en aardbewoners (des terriens) deze merkwaardige opvatting zouden horen verkondigen, zouden ze vast atterrés ('aan de grond genageld, verbijsterd') zijn. Je kunt ook in de aarde worden gelegd (ter aarde besteld, begraven): enterrer (lett. 'in-aarden'). Een begrafenis heet in het Frans een enterrement ('inaarding'). Je kunt ook iets 'aanaarden, met aarde bedekken' terrer. En iemand die se terre drukt zich plat tegen de grond, verschuilt zich in een hol, of verbergt zich gewoon. Een alledaags of laag-bij-de-grondse instelling heet in het Frans terre-à-terre ('aarde op aarde'). Heb je tuinaarde nodig, bijvoorbeeld voor de nieuwe grasmat van het sportveld (terrain de sport) vraag dan om terreau. Een groter gebied van de aarde dat je je toe-eigent is een territoire ('territorium'). Een van aardewerk gemaakte schaal heet een terrine. Ook de daarin bereide en opgediende pâté heet in het Frans een terrine. Van terre is ook een aantal bijvoeglijke naamwoorden afgeleid. We zagen al terrestre (aard-) dat o.a. in de combinaties croûte terrestre ('aardkorst'), globe terrestre ('aardbol') en paradis terrestre ('aards paradijs') wordt gebruikt. Daarnaast bestaat ook terrien ('land-, grondbezittend') in bijvoorbeeld aristocratie terrienne ('landadel') maar ook ascendance terrienne ('boerenafkomst'). Terreux  gaat meer over de substantie van de aarde ('aardachtig'). Een gronderige smaak is bijvoorbeeld un goût terreux en du sable terreux is 'modderig zand'.

volgende keer:
Kun je een luxe leventje leiden in een HLM ?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten