woensdag 2 december 2020

ça va durer 3 plombes

'Ik sta al/op drie loodgieters
te wachten'

dat gaat een eeuwigheid duren
('dat gaat drie 'loodjes' duren')

Voor het getal 'drie' kun je trouwens ieder ander getal invullen, dat even vooraf gezegd.

Het woord plombe bestaat eigenlijk niet los in een andere betekenis, wel de woorden plomb ('lood, zekering, loodje') en plombier ('loodgieter'). 

Hoe het woord plombe in de volkstaal 'uur' is gaan betekenen, is niet helemaal duidelijk. 

Volgens een zeventiende-eeuws woordenboek was een van de betekenissen van het werkwoord plomber (nu: 'met lood bekleden/bezwaren, 'plomberen, in het lood brengen') 'slaan'. Welnu, in die tijd bestonden uiteraard geen digitale klokken, maar alleen metalen klokken waarop met een hamer de uren werden geslagen. En ook de gewichten die vroeger aan uurwerken hingen werden plombs genoemd. In het argot van de negentiende eeuw ging het werkwoord plomber dan ook 'de klok luiden, het uur slaan' betekenen en daarmee is de betekenis 'uur' van plombe natuurlijk tamelijk vanzelfsprekend. Maar wat deze vanzelfsprekendheid weer een beetje ondergraaft is het feit dat in de eerste helft van de negentiende eeuw ook maanden en jaren met het woord plombes werden aangeduid...

volgende keer:
zeggen we dag met het handje...

Geen opmerkingen:

Een reactie posten