donderdag 18 januari 2018

il y a anguille sous roche

er schuilt een addertje onder het gras
('er is aal onder rots')

Beide uitdrukkingen lijken wel op elkaar. Een addertje is ook een glad dier zonder ledematen en die zie je ook niet meteen als hij onder het gras verscholen is. Een slang duidt op onheil, maar een aal? Nou ja, het is in ieder geval een aaseter, dus wat betreft is het niet vreemd dat hij met onraad wordt geassocieerd. Maar er is meer aan de hand. Een aal is een nachtdier en zodra het dag is, zoekt hij dan ook bewust de duisternis op, door zich bijvoorbeeld onder een steen te verschuilen. Raap je zo'n steen op, dan kan hij dus plotseling - als een pissebed - tevoorschijn komen. 
Dat de aal in het Frans in verband wordt gebracht met list en bedrog, heeft waarschijnlijk ook met de klank van het woord anguille zelf te maken. Ook de voornaam Guillaume ('Willem') heeft lange tijd symbool gestaan voor list en bedrog. Het inmiddels in onbruik geraakte werkwoord guiller betekende ook 'bedriegen'. Het werkwoord heeft twee herkomsten: enerzijds uit het Frankische wigila dat 'bedrog' betekende, en anderzijds uit het Middelnederlandse gilen dat 'laten gisten' (van bier) betekende, maar ook figuurlijk gebruikt kon worden voor 'het gevecht ontwijken, er heimelijk vandoor gaan'. 
En zo zie je maar, de herkomst van een uitdrukking is niet altijd eenduidig...

volgende keer:
Hoe zeg je in het Frans: 'dat mag de pret niet drukken' ?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten