dinsdag 18 april 2023

éminence grise

Gérôme, L'éminence grise (1873)
éminence grise
('grijze eminentie')

Vanaf de zeventiende eeuw is éminence ('zijne eminentie') een officiële aanspreektitel voor een kardinaal. Later kon iedere hogere geestelijke met zo'n titel aangesproken worden. De bekendste eminentie in de Franse geschiedenis was kardinaal de Richelieu, raadgever en feitelijk premier (al bestond die functie nog niet) onder koning Lodewijk de Dertiende. Wat misschien minder bekend is, is dat Richelieu in deze taak vaak werd bijgestaan door zijn vriend François Leclerc du Tremblay, een kapucijn, die ook Père Joseph werd genoemd. Deze richtte ook een inlichtingenorganisatie van kapucijnen op die nuttige informatie verzamelde over verschillende conflicthaarden, waardoor kardinaal de Richelieu bijzonder goed op de hoogte bleef van een en ander. Aangezien deze raadgever 'slechts' monnik was, droeg hij een grijze pij. Het duurde niet lang totdat deze welgeïnformeerde discrete rechterhand van Richelieu de éminence grise werd genoemd. Waar wij tegenwoordig bij grise vooral denken aan de grijze haren van de (wijsheid van de) ouderdom, verwees de kleur aanvankelijk dus naar de monnikspij.
De origine éminence grise verschijnt overigens in beeld (rechts op de trap) op het schilderij met dezelfde naam van Jean-Léon Gérôme (1824-1904).

volgende keer:
vragen we ons af of ze in Frankrijk ook kunnen polderen...

Geen opmerkingen:

Een reactie posten