zaterdag 28 april 2018

un coup de tabac

een rukwind, een plotseling opstekende storm
('een tabaksklap')

De onverstoorbare kapitein Haddock lijkt het niet te deren ('Ah, bent u het?... lekker briesje, nietwaar?...'), terwijl Kuifje (Tintin) zich geschrokken vast moet houden en Bobbie (Milou) de eerste verschijnselen van zeeziekte lijkt te vertonen. En je zou misschien nog even kunnen denken dat de coup de tabac betrekking heeft op Haddocks onafscheidelijke pijptabak, maar dat is niet het geval. Als er plotseling een storm opsteekt en dan met name op zee, spreekt men in het Frans wel van een coup de tabac. De schrijfwijze is in feite discutabel, want het heeft niets met het woord tabac (waarbij je de c niet uitspreekt, de uitspraak is dus [ta'ba]) te maken, maar met het dertiende eeuwse Zuid-Franse tabas en de werkwoorden tabasser en tabustar die 'een heleboel klappen geven' betekenden. Toen later de tabak algemeen gebruikelijk werd, hebben de woorden tabas en tabac, die dezelfde uitspraak hebben, elkaar gekruist en is de schrijfwijze voor tabak de algemene schrijfwijze geworden. En zo betekende in de zeventiende eeuw bijvoorbeeld donner un tabac 'vechten'.
In de negentiende eeuw ontstond in de zeevaart de term un coup de tabac voor een onverwachte rukwind (ook wel rafale geheten) of een plotseling opstekende storm. Inmiddels kan het begrip ook figuurlijk gebruikt worden voor een plotselinge gebeurtenis met zware consequenties.

volgende keer:
Hoe vertaal je 'zin' in het Frans? 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten