zondag 15 april 2018

hoe vertaal je 'gek' in het Frans?

à la folie - bête - bizarre - bonasse - bouffon - dingue - drôle - écervelé - étrange - extravagant - fou - idiot - mal - nigaud - parfait - pitre - ridicule - sot - terrible - toqué

Ik ben ook eigenlijk gek om hierover te beginnen. De hoeveelheid vertalingen die voor 'gek' te bedenken zijn, is eindeloos. Zelfs die indrukwekkende lijst hierboven is nog maar een bescheiden selectie.
Laat ik toch proberen er enige orde in te scheppen. Ik begin met 'gek' als zelfstandig naamwoord. Als je met 'een gek' 'een krankzinnige' bedoelt, dan is de beste vertaling un fou, maar het woord fou heeft inmiddels een veel bredere betekenis gekregen, bijvoorbeeld 'een dwaas, onnozel persoon'. Die betekenis deelt het met un sot ('een zot'), un toqué ('een mafketel, lett. getikte'), un nigaud (afgeleid van 'Nicodemus') of un écervelé (lett. 'een hersenloze'). Een 'belachelijk persoon' kan ook un extravagant genoemd worden. Een 'komisch, clownesk figuur' kan weer un bouffon of un pitre genoemd worden. 
Als bijvoeglijk naamwoord is het eerste woord dat in aanmerking komt wederom fou (vrl. folle), dat zowel gebruikt kan worden in de betekenis 'krankzinnig' als 'zeer gesteld op': il est fou de pâtisserie ('hij is gek op gebak'). 
Bedoel je er eerder 'onverstandig' of 'dwaas' mee, dan kun je bête ('stom') of sot ('zot', vrl. sotte) gebruiken. 'Mal' is idiot, drôle of dingue, 'vreemd' étrange of bizarre en 'belachelijk' ridicule.
In de uitdrukking 'ik ben wel goed maar niet gek' kun je zeggen: je suis bon mais pas bonasse, waarin bonasse staat voor 'te goedig'. 
'Gek' wordt ook vaak in een ontkenning gebruikt. Zo is pas mal een manier om aan te geven dat iets 'niet gek', dus eigenlijk wel heel aardig is. En 'dat is lang niet gek' kun je vertalen met ce n'est pas idiot du tout. 'Dat lijkt me niet gek' is cela n'a pas l'air bête en pas si bête kun je vertalen met 'zo gek nog niet'.
Als je gek op iemand bent, zeg je fou/folle de als het om verliefdheid gaat en aimer à la folie als het om echte liefde gaat: elle aime son père à la folie. 
Terrible ! kan 'te gek!' betekenen. Als je iets pas terrible vindt, dan vind je er overigens niets aan. Een 'te gekke meid' is une fille parfaite. 
Al die vertalingen en uitdrukkingen met 'gek', het is om gek van te worden (il y a de quoi devenir fou), maar laat je niet gek maken ! (Ne te prends pas la tête!)

volgende keer:
Hoe zeg je in het Frans 'laat je niks wijsmaken' ?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten