('het ei')
Deze week is het Wimbledontoernooi weer begonnen. Wat heeft dat met de Franse taal te maken? Daar kom ik zo nog op. Ik heb de puntentelling bij het tennissen altijd uiterst merkwaardig gevonden. Britten willen natuurlijk graag gentlemen zijn. Was het daarom dat ze zich als het ware verontschuldigden als ze een punt maakten? Of wilden ze de tegenstander juist venijnig inwrijven dat ze achterstonden: Fifteen, love ! Ik verstond dat als 'vijftien, schatje'. Zie daar maar eens overheen te komen... Ook al zo oneerlijk, dat je niet één punt, maar gelijk vijftien punten verdiende. En dan nog eens vijftien (Thirty, love !). Dan iets bescheidener, tien punten. Kwam de tegenstander vervolgens terug, dan moest dat gevierd worden met een sapje (Juice !). Later begreep ik pas dat je dat anders spelde. En dan dat eindeloze voordeel-gedoe, voordat er eindelijk eens gespeeld kon worden (Game).
Maar dat hele typische Britse tennisspel blijkt uit Frankrijk afkomstig te zijn. Al in de elfde eeuw werd daar het jeu de paume gespeeld. Inderdaad, zoals het bekende Musée du Jeu de Paume in Parijs. Het huidige woord 'tennis' komt trouwens van tenez ! (Frans voor 'pak aan, vangen!' of 'hier komt ie'). De puntentelling was gebaseerd op de kwartieren van de klok: aanvankelijk dus 15-30-45 punten. De 45 punten zijn om onduidelijke redenen veranderd in 40 punten. Heb je beide 40 punten, dan is dat deuce, de benaming voor twee punten op een dobbelsteen: beide één punt, gelijkstand dus. In het Frans heet dat tegenwoordig égalité. En die nul punten dan? Waarom heb je het dan ineens over de liefde, of noem je je tegenstander 'schatje' ? Dan komen we toch bij het gentlemanschap van de... Fransen. Bij de Fransen noemen we dat eerder galanterie. Omdat een 'nul' wel erg vernederend klonk, werd er een eufemisme voor dit getal gebruikt. Er werd verwezen naar de vorm van het getal: een nul is immers eivormig, jazeker: l'oeuf ! ('het ei'). Dat werd door de Engelsen overgenomen als love. Eitje !
volgende keer
Hoe heet in het Frans een muurbloempje?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten