Het jaar loopt op zijn eind, dus is het een goed moment om eens bij het woord 'jaar' stil te staan. Het lijkt niet zo'n moeilijk woord: er staan maar twee vertalingen boven dit stukje. Toch is het voor beginnende sprekers van het Frans verwarrend dat er steeds twee woorden bestaan voor tijdsaanduidingen: an en année voor 'jaar', jour en journée voor 'dag' en soir en soirée voor avond. Soms kun je ze door elkaar gebruiken, maar vaak ook niet. Hoe zit dat nou precies?
Allereerst is het mannelijke woord an (en dat geldt ook voor jour) het woord dat gebruikt wordt als tijdmeting. Zo heb je het over l'an 2000 ('het jaar 2000') en zul je na telwoorden ook an gebruiken: dans deux ans ('over twee jaar'), il y a cinq ans ('vijf jaar geleden'), j'ai 55 ans ('ik ben 55 jaar oud'). Ook 'nieuwjaar' is le jour de l'an.
Het verlengde vrouwelijke woord année geeft vooral de tijdsduur aan. Als je er in het Nederlands 'lang' achter kunt denken, dan gaat het dus duidelijk niet om de teleenheid maar om de duur: toute l'année betekent 'het hele jaar (lang)', zoals ook toute la journée een 'hele dag lang' aangeeft. Of als je bijvoorbeeld zegt dat je iemand al enkele jaren (lang) kent: je le connais depuis plusieurs années. Maar ook als je het over een kalenderjaar of een schooljaar hebt, dan gaat het je eerder om de duur ervan (van januari tot december of van augustus tot juli): une année civile ('een kalenderjaar') en une année scolaire ('een schooljaar'). Bij dit soort tijdsduuraanduidingen worden vaak rangtelwoorden gebruikt: je suis en troisième année ('ik zit in het derde jaar').
Als je iemand een goed jaar toewenst, bijvoorbeeld op 1 januari, dan zeg je dus Bonne année omdat je iemand een heel jaar lang geluk toewenst. Daarin zit dus ook duidelijk het verschil tussen Bonjour ('goedendag') als begroeting en Bonne journée ('prettige dag nog') dat je eerder als afscheid zegt.
Bij dernier ('vorige') en prochain ('volgende'), kun je an en année door elkaar gebruiken: l'an dernier of l'année dernière betekenen allebei 'vorig jaar'. Heb je het over 'de jaren '60', dan gaat het over alles wat daarin plaatsvond, dus gebruik je de lange vorm: les années soixante.
Ik hoop dat ik een beetje duidelijkheid heb kunnen scheppen en wens u allemaal vast Bonne année !
Geen opmerkingen:
Een reactie posten