('er een verbindingsfout van maken')
Dit is een uitdrukking die alleen op de Franse taal van toepassing is, aangezien dat de enige taal is die ik ken waarin de liaison (verbinding tussen twee woorden afhankelijk van het woordeinde van het eerste en het begin van het tweede woord) zo belangrijk is en zelfs betekenisonderscheidend kan zijn. Iedereen die een beetje Frans geleerd heeft, weet dat bijvoorbeeld de laatste -s van les, ces, ses en nous alleen wordt uitgesproken als het volgende woord met een klinker of stomme h begint (les femmes [leefam] maar les hommes [leezom], nous regardons [noeregardõ] maar nous écoutons [noezeekoetõ]). Maak je een verkeerde verbinding zoals op het plaatje (ce n'est pas-t-un [se nè pattõe] i.p.v. ce n'est pas un [se nè pazzõe], dan heet dat in het Frans een pataquès. Figuurlijk kan het ook gebruikt worden voor iemand die van een mug een olifant maakt. Het merkwaardige woord pataquès zou volgens een achttiende eeuws taalkundige zelf van oorsprong een verbindingsfout zijn geweest in een conversatie waarbij een jongeman plotseling een waaier had gevonden en aan een vrouw in het gezelschap vroeg: Madame, c'est éventail est-il à vous? Il n'est point-z-à moi. ('Mevrouw, is deze waaier van u? Hij is niet(-z) van mij.'). Vervolgens zou hij een ander gevraagd hebben: Est-il à vous ? Il n'est pas-t-à moi en tenslotte Il n'est point-z-à vous, il n'est pas-t-à vous, ma foi, je ne sais pas-t-à qu'est-ce ? ('hij is niet-z-van u, hij is niet-t-van u, jeetje, ik weet niet van wie-d-hij is'.) En uit dat pas-t-à-qu'est-ce zou dus het huidige pataquès ontstaan zijn. Het lijkt me een twijfelachtige verklaring, maar een andere heb ik helaas niet kunnen vinden.
volgende keer:
zit er onweer in de lucht...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten