donderdag 3 december 2015

avoir l'esprit de l'escalier

met je mond vol tanden staan, (maar later (te laat) ineens precies weten wat je had moeten zeggen)

Dit is misschien mijn meest favoriete Franse uitdrukking, omdat er voor zover ik weet geen Nederlandse variant bestaat die de hele lading dekt en omdat je het als een film aan je voorbij kunt zien trekken: Je zit met een gezelschap aan tafel en plotseling zegt iemand zoiets onverwacht kwetsends, dat je met je mond vol tanden staat, absoluut niet weet wat je terug moet zeggen, briesend de eetkamer verlaat en de trap op stuift, om halverwege plotseling tot stilstand te komen. Dan valt je namelijk ineens de briljante zin in waarmee je je opponent van repliek had kunnen dienen. Maar ja, dan is het te laat...
Zo stel ik me deze situatie tenminste steeds voor. Maar het hoeft helemaal niet om een beledigende opmerking te gaan en je hoeft ook niet al halverwege de trap te zijn. Het gaat er gewoon om dat je op het moment dat het nodig is niet adrem genoeg bent om een passende opmerking te plaatsen. Het kan hierbij ook gaan om een humoristische opmerking bijvoorbeeld.

herkomst van de uitdrukking
De uitdrukking schijnt terug te gaan op de verlichtingsfilosoof Denis Diderot die een situatie schetste waarin hij op het moment dat iemand een argument tegen hem in bracht, helemaal niet meer wist wat hij terug moest zeggen en pas bij het weggaan, onderaan de trap bedacht wat hij terug had moeten zeggen.
Hoe dan ook, het blijft denk ik mijn favoriete Franse uitdrukking.


(met dank aan www.expressio.fr)

volgende keer
op verzoek van een collega: hoe zeg je in het Frans: 'ledigheid is des duivels oorkussen'?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten