('voor de buffetkast dansen')
De vraag van de vorige keer was, of de Fransen ook de hond in de pot vinden als er niets te eten voor hen over is. Nee dus en sterker nog, voor zover ik weet - maar correct if I'm wrong - bestaat er ook geen Franse uitdrukking die exact de lading dekt van onze hond in de pot, d.w.z. te laat komen voor het eten, omdat dat inmiddels op is. Zijn de Fransen misschien gewoon gastvrijer dan wij en hebben zij altijd nog wat over voor de gast? Mocht het toch mislopen, dan zullen de Fransen dus een dansje moeten uitvoeren, zoals wij op een houtje moeten bijten. Maar waar komt deze merkwaardige uitdrukking vandaan? Je denkt bij het woord buffet misschien meteen aan een lopend buffet, waarbij je de pech hebt dat er net een gulzige groep mensen aan je vooraf is gegaan, die niets meer voor je hebben overgelaten. In dat geval zou de Franse uitdrukking nog aardig in de buurt komen van onze hond in de pot, maar het gaat - zoals je op het plaatje kunt zien - niet om zo'n buffet, maar om een buffetkast, een kast in de keuken, waarin o.a. levensmiddelen worden opgeslagen en als die kast eenmaal leeg is, dan rest ons misschien niets anders dan er dansje voor te maken?
Toch blijft dat eigenaardig. Ik denk dat menigeen eerder een vloek zou slaken.
Hoe zit dat nu? Eerder - en dan moeten we teruggaan tot de zeventiende eeuw - werd niet het werkwoord danser gebruikt, maar fringaler, in dezelfde betekenis. Dit woord was een combinatie van fringuer ('springen, huppelen') en daler ('zich verheugen') en betekende dus eigenlijk 'springen/huppelen van vreugde'. Het werkwoord fringaler bestaat niet meer, maar wel het zelfstandig naamwoord fringale ('ontzettende honger'). Je staat dus eigenlijk te trappelen van de honger voor de lege buffetkast.
Er bestaan trouwens in het Frans nog andere uitdrukkingen voor hetzelfde verschijnsel. Zo kun je dîner of manger avec les chevaux de bois ('eten met de houten paarden'): het grote voordeel voor de kermisexploitant is namelijk dat hij zijn draaimolenpaarden niet te eten hoeft te geven. En cerebraal als de Fransen zijn, kunnen zij niet alleen uit het hoofd leren, maar ook 'uit het hoofd eten' (dîner par coeur): daarover misschien later nog eens (waarom leren de Engelsen en de Fransen iets niet uit het hoofd maar uit het hart?).
En als je nu toch niets meer te eten hebt, dan kun je maar beter vroeg naar bed gaan, want wie slaapt, heeft geen honger, of zoals ze in Frankrijk zeggen Qui dort dîne.
volgende keer
Bij ons regent het pijpenstelen, in Engeland cats and dogs, maar wat komt er in Frankrijk uit de hemel vallen?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten