maandag 24 oktober 2016

être scotché

helemaal in beslag genomen zijn, gebiologeerd zijn
('met plakband vastgeplakt zijn')

Ook onze taal kent veel voorbeelden van merknamen die soortnamen geworden zijn: een jeep, de luxaflex, een grammofoon, fotoshoppen, maggi, en zo kan ik nog wel even doorgaan. Officieel is plakband in het Frans ruban adhésif, maar iedereen noemt het scotch, naar een beroemd merk plakband. Het is zelfs zo ingeburgerd dat er verdere afleidingen kunnen worden gemaakt, zoals het werkwoord scotcher ('(met plakband) vastplakken'). In mijn jeugd in Brabant hadden veel mensen het niet over een 'chocoladereep' maar over een 'kwatta' naar een inmiddels niet meer bestaand populair chocolademerk. In plaats van 'chocolade hagel' zeiden veel mensen 'kwattastrooisel'. 
Het Franse werkwoord scotcher, dat dus al een afleiding is van een tot soortnaam ontwikkelde merknaam, heeft nog een verdere ontwikkeling doorgemaakt: het heeft een figuurlijk betekenis gekregen in de uitdrukking être scotché, letterlijk 'met plakband vastgeplakt zitten'. Het wordt gebruikt voor mensen die zo door iets in beslag worden genomen dat ze er niet van losgerukt kunnen worden. Zo kan iemand bijvoorbeeld scotché devant la télé zijn: helemaal in beslag genomen door de t.v.

volgende keer
En wat als je nu aan iemand vastgeplakt lijkt te zijn? Hoe zeg je in het Frans dat je geen duimbreed van iemand wijkt?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten