Die is makkelijk, zul je zeggen: 'oud' is vieux en in principe zit je dan meestal wel goed, hoewel... er zitten natuurlijk toch wel wat addertjes onder het gras...
Bij 'oud' denken we in eerste instantie aan leeftijd en dan kun je inderdaad vieux gebruiken, maar waar er vroeger vooral respect was voor ouderdom, is het tegenwoordig in het westen de jeugd die centraal staat en is de aanduiding 'oud' een beetje taboe geworden. Dus zeg je liever 'op leeftijd': âgé, het woord dat je ook moet gebruiken in combinatie met een precieze leeftijd: il est âgé de 54 ans ('hij is 54 jaar oud'). 'Een al wat oudere man' kun je un homme d'un certain âge ('een man van een zekere leeftijd') noemen. De ouderdom wordt ook wel aangeduid met le troisième âge ('de derde leeftijd' na de jeugd en de leeftijd van de werkende volwassene).
Als iemand ouder is dan jij kun je zeggen dat hij of zij plus âgé is (liever niet plus vieux/vieille). Met een leeftijd erbij zeg je bijvoorbeeld: elle a deux ans de plus que moi ('zij is twee jaar ouder dan ik') of elle est de deux ans mon aînée (l'aîné(e) is 'de oudste'). Iedereen heeft op school natuurlijk al geleerd dat 'Hoe oud ben je?' vertaald wordt als 'Welke leeftijd heb je?' (Quel âge as-tu/avez-vous ?), wat je dan beantwoordt met J'ai ... ans (lett. 'ik heb ... jaren'). 'Toen hij twaalf jaar oud was' vertaal je met Quand il avait douze ans of À l'âge de douze ans.
Als je met 'oud' bedoelt 'niet meer van deze tijd' dan gebruik je meestal ancien. Le vieux président is dus een aanduiding voor een president die nog steeds in functie is, maar die al een zekere leeftijd heeft bereikt, maar l'ancien président is de 'oud-president, de voormalige of ex-president'. Het kan ook duiden op 'afkomstig uit een voorbije tijd': les temps anciens ('de voorbije tijden'), une langue ancienne ('een oude (niet meer gebezigde) taal'). Gaat het om Grieks en Latijn, dan kun je het natuurlijk ook hebben over les langues classiques.
Als je met 'oud' eigenlijk 'ouderwets' bedoelt, kun je ook démodé of usé ('versleten') gebruiken: un vélo usé ('een oude (versleten) fiets').
volgende keer
En hoe heb je het dan in het Frans over 'de goeie ouwe tijd'?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten