woensdag 10 februari 2016

faux amis

"Merci, monsieur le conducteur, pour m'avoir fourni des batteries et un médecin. Puis-je vous offrir des bonbons?"
En dat betekent natuurlijk: "Dank u wel, meneer de conducteur dat u mij van batterijen en een medicijn heeft voorzien. Mag ik u wat bonbons aanbieden?" Mooi niet dus; er staat nog iets veel onlogischers, namelijk: "Dank u wel, meneer de bestuurder, dat u mij van drumstellen en een arts heeft voorzien. Mag ik u wat snoepjes aanbieden?" 
Dit soort woorden, die in eerste instantie in beide talen hetzelfde lijken te betekenen, maar dat toch niet doen, heten ook wel faux amis ('valse vrienden'). Die zijn er wel een paar tussen het Nederlands en het Frans. Hieronder volgt een klein, maar zeker niet volledig overzicht:

un amateur wordt meestal niet gebruikt in onze betekenis, maar duidt een 'liefhebber' aan: il est un grand amateur de musique betekent dus 'hij is een groot muziekliefhebber' en hij kan ook best professioneel werkzaam zijn in de muziek. Voor het begrip 'amateur' kun je in het Frans ook dilettant gebruiken.

Une batterie is dus een drumstel. Wil je een batterij hebben, bestel dan une pile.

Un bonbon is een snoepje. Wil je een bonbon, vraag dan om un chocolat.

Un médecin is een arts. Hij kan wel médicaments ('medicijnen') voor je uitschrijven. 

Un conducteur is een bestuurder. Je kaartje kun je laten knippen door de contrôleur. 

Het heeft geen zin om op de cloque te kijken om te weten hoe laat het is. Op een blaar is immers de tijd niet af te lezen. Beter kun je op je horloge kijken, maar die zit zeker niet om je pols. Een horloge is namelijk net als een pendule een uurwerk of een klok. En wat wij een horloge noemen, heet in het Frans une montre. 

Als je een groot liefhebber van andijvie bent, moet je geen endives bestellen. Dan krijg je namelijk witlof. Andijvie is chicorée.

Als je naar de dichtstbijzijnde stad in de EU wilt reizen, zul je toch een vliegtuig nodig hebben. De EU staat namelijk voor États-Unis ('Verenigde Staten'). Onze EU is in het Frans de UE (Union européenne).

Krijg je op een Frans terras je biertje alleen in een flesje geserveerd en je wilt er een glas bij, vraag dan niet om une glace, tenzij je zin hebt in een ijsje. Vraag liever om un verre.

Als je iemand complimenteert met 'quel joli blouson!' dan zeg je niets over een bloes, maar over een jack.

Je staat in Frankrijk niet in een file - althans niet in de auto, je kunt wel in een wachtrij staan - maar in een bouchon (lett. 'kurk', 'verstopping') of een embouteillage ('flessenhals').

Je staat niet te turen in een étalage ('een uitstalling'), maar in een vitrine. In het Frans lik je die trouwens af: faire du lèche-vitrine.

Un étui schuif je om je iPad of om je iPhone ('hoesje'), maar je pennen bewaar je in een trousse.

Met un compas ga je het Noorden niet vinden. Gebruik daarvoor un boussole. Je kunt met un compas ('een passer') overigens wel perfecte cirkels tekenen.

En zo had ik nog wel even door kunnen gaan. Een volgende keer misschien?






1 opmerking: