être à côté de la plaque

de plank (volledig) misslaan
('naast de plaat zijn/zitten')

Allereerst moet worden opgemerkt dat de vertaling van deze uitdrukking naar het Nederlands niet helemaal zeker is, aangezien de geleerden er niet helemaal uit zijn welke plaque (jazeker, er staat niet planque maar plaque zonder n!) bedoeld wordt. Het gaat in ieder geval niet om een bakplaat (plaque de cuisson), ook niet om een putdeksel (plaque d'égout) en al helemaal niet om tandplak (plaque dentaire), maar waarschijnlijk komt de uitdrukking òf uit een schietspel òf uit de wereld van de spoorwegen. Volgens de verdedigers van de eerste theorie was de plaque ooit de benaming van de 'roos' van een schietspel en betekent de uitdrukking dus dat je niet in de roos hebt geschoten, dat je je doel hebt gemist.

plaque in de rotonde van het station van Chambésy

Volgens de aanhangers van de tweede theorie gaat het om de plaque in een ronde treinremise. In sommige stations bestaat zo'n rotondevormige remise waar in een cirkelvorm stukjes spoor liggen waarop treinlocomotieven geparkeerd kunnen worden. In het midden van de cirkel bevindt zich de plaque waarop de locomotief gereden wordt. Vervolgens draait die plaat zich in de richting van het stukje spoor waar de locomotief geparkeerd wordt. Bij een verkeerde beweging van de machinist kan de locomotief naast het spoor terechtkomen en dan sla je uiteraard de plank volledig mis. Grappig is dus dat de uitdrukking erg lijkt op ons 'de plank misslaan' terwijl het in feite naar iets heel anders verwijst...
De oplettende lezer zal trouwens opmerken dat er nog een andere Franse versie bestaat voor 'de plank misslaan', die al eens eerder is besproken. Voor wie het nog eens wil nalezen: klik op deze pagina.

volgende keer

gaan we een vuurtje stoken...