dinsdag 17 mei 2016

laisse béton!

Laat maar (zitten)!('Ik zei hem nog: laat toch zitten!')

Nee, met 'beton' heeft deze uitdrukking helemaal niets te maken, ook al is béton wel degelijk ook de Franse benaming voor het bekende bouwmateriaal. We hebben hier te maken met een uiterst merkwaardig taalverschijnsel dat vooral onder de Franse jeugd veel voorkomt, nl. het verlan, waarin lettergrepen van een woord worden omgedraaid. Dat is dus in het woord verlan ook al gebeurd, want dat is het omgekeerde van l'envers ('het omgekeerde').
Béton is hier dus niet te lezen als 'beton' maar als tomber ('vallen') en laisser tomber betekent letterlijk 'laten vallen' of 'laten zitten'. 
Andere bekende voorbeelden van verlan:

zarbi (bizarre) - 'bizar'
ziva (vas-y) - 'ga je gang'
ouf (fou) - 'gek'
beur (arabe) - 'Noord-Afrikaan(s)'
meuf (femme) - 'vrouw'
keum (mec) - 'vent'
keuf (flic) - 'politieagent'

Die laatste vier verdienen extra uitleg. Hier betreft het namelijk een combinatie van verlan met een ander bekend procedé in het Frans, namelijk het afkorten (zo ga je in Frankrijk na je eindexamen (le bac, niet le baccalauréat) in de mensa eten (niet in le restaurant de la faculté maar in le restau de la fac). In arabe laat je de eerste a weg, je draait het om tot beu-ra en laat vervolgens ook de laatste a weg: beur. Zo wordt femme via meu-fa tot meuf, mec via keu-me tot keum (je hoort in het Frans altijd nog een klein e-tje na een laatste medeklinker: mecque, flicque) en flic via keu-fli tot keuf. 

Ook de naam van de beroemde Belgische zanger Stromae is een mooi geval van verlan: het is namelijk de omgedraaide versie van Maestro en daarmee is dus ook duidelijk dat de door veel Nederlanders gebezigde uitspraak [stromee] fout is. Het moet klinken als [stromai].

Tenslotte keren we weer even terug naar ons laisse béton. Het is namelijk ook de titel van een in Frankrijk bekend liedje van de al even bekende zanger Renaud, die protest-  en liefdesliedjes vermengt, ook schrijver is en tegenwoordig o.a. een column schrijft in Charlie Hebdo:

  


volgende keer:
Hoe zeg je in het Frans: 'Dat moest er ook nog eens bijkomen!' ?

Geen opmerkingen:

Een reactie posten