(lett. 'slinken als/tot een chagrijnhuid?)
Gaat vandaag de Europese droom in rook op of gooien de Britten op het laatste moment toch geen roet in het eten? Morgen zullen we het weten. Vandaag bespreken we deze ontluisterende uitdrukking, zonder daar een of andere voorspellende kracht aan te willen verbinden natuurlijk. Laten we eerst het plaatje even bekijken: daarop lezen we dat 'uw spiermassa, die in de loop van de afgelopen elf maanden met kolossale inspanningen verworven is, bezig is in rook op te gaan'. Maar wat is nou een 'chagrijnhuid'?
Je zou er natuurlijk chagrijnig van worden als een met veel inspanningen bereikt resultaat plotseling als sneeuw voor de zon verdwijnt, maar toch heeft het woord peau de chagrin (overigens ook de titel van een boek van Honoré de Balzac, maar dit even terzijde) niets met 'chagrijn' te maken. Het woord is afkomstig uit het Turks (sagri of çâgri, heb ik mij laten vertellen) dat aanvankelijk 'de kont van een dier' betekende en vervolgens de huid daaromheen aanduidde (zijn we toch weer in de anale fase beland, waarvoor mijn excuses...). In de zestiende eeuw gebruikte men de harde en toch elastische peau de sagrin (later peau de chagrin) van ezels en muildieren om er trommelvellen, schoenen en boeken van te maken.
Allemaal heel nuttig, zou je zeggen, en nog elastisch en sterk ook. Vanwaar dan die negatieve uitdrukking? Dan moet ik toch weer even het zojuist terzijde gelegde boek van Balzac erbij nemen. In die roman is de peau de chagrin namelijk een huid met magische krachten: de bezitter ervan ziet zijn wensen in vervulling gaan, maar wel ten koste van de omvang van de dierenhuid. En naarmate de huid verder krimpt, gaat ook de vitaliteit van de bezitter ervan achteruit, tot uiteindelijk de huid verdwijnt en de bezitter de laatste adem uitblaast. Zou Oscar Wilde dit verhaal gelezen hebben voordat hij zijn Picture of Dorian Gray bedacht?...
volgende keer
Hoe zeg je in het Frans: 'dat kun je wel zien'?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten